izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Qıyışmaq sözü Azərbaycan dilində əsasən "yığışmaq, toplaşmaq, bir yerə yığılmaq" mənasında işlənir. Lakin bu sadə tərif, sözün ifadə etdiyi incəlikləri tam əks etdirmir. Qıyışmaq, sadəcə bir yerə toplaşmaq deyil, daha çox bir məqsəd ətrafında, ümumi bir məqsəd naminə sıxışaraq, bir-birinə yaxınlaşaraq yığılmağı ifadə edir. Bu yığılma prosesi təsadüfi deyil, müəyyən bir ehtiyacdan, tələbdən, və ya təzyiqdən irəli gəlir.

Məsələn, "qış fəslində quşlar isti ölkələrə qıyışırlar" deyəndə, quşların sadəcə bir yerdə toplaşması deyil, soyuqdan və aclıqdan qorunmaq üçün bir araya gəlmələri, kollektiv bir hərəkət etmələri nəzərdə tutulur. Yaxud da, "kütlə insanlar meydanda qıyışdı" cümləsində, insanların təsadüfi bir araya gəlməsi deyil, ümumi bir məqsəd (mütəşəkkil bir aksiya, mitinq və s.) üçün sıx bir kütlə halına gəlmələri nəzərdə tutulur.

Beləliklə, "qıyışmaq" sözü sadəcə fiziki bir yığılma prosesindən daha çox, bir məqsəd ətrafında sıxlaşmanı, bir-birinə yaxınlaşmanı və bu yaxınlaşmanın bir növ təzyiq, ehtiyac və ya tələbdən irəli gəldiyini ifadə edən bir söz olaraq qəbul edilməlidir. Sözün işlənməsində həmişə bir növ sıxlıq, çoxluq və məqsədyönlülük hissi ön plana çıxır.

Bundan əlavə, "qıyışmaq" sözünün məcazi mənalarda da işlədildiyini qeyd etmək lazımdır. Məsələn, "düşüncələrim qıyışdı" deyəndə, fikirlərin qarışıq, bir-birinə bağlı və anlaşılmaz bir vəziyyətdə olması nəzərdə tutulur. Bu isə sözün fiziki yığılma mənasından məcazi, zehni bir yığılmaya doğru genişlənməsini göstərir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz