Qiraətxana (ərəbcə qiraət – oxumaq, oxunma, oxuyub dinləmək və farsca xanə – ev, yer mənalarından yaranmış bir söz) — əsasən kitab oxumaq, oxunanları dinləmək, müzakirə etmək və intellektual fəaliyyətlərlə məşğul olmaq üçün nəzərdə tutulmuş bir yerdir. Bu, sadəcə kitabların saxlandığı bir yer deyil, əksinə, ədəbiyyata, elmə və mədəniyyətə maraq göstərən insanların görüşüb fikir mübadiləsi aparması üçün yaradılmış bir məkandır.
Tarixən qiraətxanalar elm və mədəniyyətin yayılmasında mühüm rol oynayıb. XIX əsrdə Avropada və Şərqdə geniş yayılan bu yerlər, müxtəlif sosial təbəqələrdən olan insanların bir araya gəlib məlumat əldə etmələri, fikirlərini bölüşmələri üçün imkan yaradırdı. Bəzən qiraətxanalar fərdi oxumaq üçün sakit və səssiz mühit təmin edir, bəzən isə mühazirələr, şeir müsabiqələri və müzakirələr kimi mədəni tədbirlərə ev sahibliyi edirdi. Həmçinin, qiraətxanalar o dövrün qəzet və jurnallarının oxunması üçün əlverişli bir məkan kimi fəaliyyət göstərirdi.
Müasir dövrdə qiraətxanaların funksiyaları genişlənib. İnternetin geniş yayılmasına baxmayaraq, kitab oxumaq və ünsiyyət qurmaq üçün sakit və təhlükəsiz bir məkan təqdim etmələri hələ də vacibdir. Müasir qiraətxanalar kompüterlər, internetə çıxış, müxtəlif ədəbiyyat növləri və bəzən qəhvəxana kimi əlavə xidmətlər təklif edərək istifadəçilərə daha çox imkanlar yaradır. Klub qiraətxanası kimi spesifik adlandırmalar isə həmin qiraətxananın məqsəd və fəaliyyət dairəsini daha dəqiq göstərir, məsələn, müəyyən bir klubun üzvlərinə xidmət etməsi və ya müəyyən bir mövzuda ixtisaslaşması kimi.
Nəticədə, qiraətxana sadəcə bir bina deyil, bilik və mədəniyyətin bölüşüldüyü, ünsiyyətin qurulduğu və intellektual inkişafın dəstəkləndiyi canlı bir məkandır. Onun tarixi və müasir funksiyaları onu cəmiyyətimizin ayrılmaz hissəsi edir.