Qol-budaq sözü Azərbaycan dilində əsasən ağacın budaqlarının, xüsusilə də əsas gövdədən çıxan iri və kiçik şaxələrinin ümumi adını ifadə edir. Lüğətlərdə sadəcə "top" kimi qeyd olunsa da, bu tərif tam mənanı əks etdirmir. Çünki "top" daha çox bir cismin forma xüsusiyyətini bildirir, halbuki "qol-budaq" daha çox miqdar və yayılma mənasını özündə ehtiva edir.
Ağacın qol-budaqları onun həyatının və inkişafının simvoludur. Hər bir qol-budaq, kökdən qidalanaraq, özünəməxsus forma və ölçüyə malik olur. Onların sıxlığı, uzunluğu, yönümü ağacın növündən, yaşından, ətraf mühit şəraitindən asılıdır. Qol-budaqların sıxlığı bəzən o qədər sıx olur ki, altında kölgə salır, bəzən isə nadir və seyrək olur ki, ağacın tacı açıq və hava keçirən olur.
Metaforik mənada "qol-budaq" sözü genişlənən, inkişaf edən bir şeyin təsvirində də işlədilir. Məsələn, "ailənin qol-budağı genişləndi" deyəndə ailənin üzvlərinin artması, nəslin davamı nəzərdə tutulur. Eyni şəkildə, bir təşkilatın, şirkətin və ya hər hansı bir sistemin genişlənməsi və inkişafı üçün də "qol-budaq atmaq" ifadəsi işlədilə bilər.
Misal olaraq verilən cümlədə ("Hündür, dümdüz şam ağaclarının qol-budaqları üşüyürmüş kimi qar ləpələri altında titrəşirdi") qol-budaqların incəliyini və qarın ağırlığı altında hərəkətini göz önünə gətirən gözəl bir təsvir var. Bu, "qol-budaq" sözünün canlı və təsirli bir tətbiqidir.