izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Lat-lüt: Azərbaycan dilinin zəngin leksikasında "lat-lüt" sözü, əsasən şifahi nitqdə istifadə olunan, çılpaq və ya paltarsız olma vəziyyətini ifadə edən bir sifətdir. Lüğətlərdə sadəcə "çılpaq, lüt, paltarsız" kimi tərcümə edilməsinə baxmayaraq, "lat-lüt" daha güclü bir ifadədir və bəzən tamamilə paltarsız olmağı, həmçinin qeyri-ixtiyari, gözlənilməz bir şəkildə paltarsız qalma vəziyyətini vurğulayır.

Sözün tərkibindəki "lat" hissəsi, mənşə etibarilə qədim türk dillərindən gələn və çılpaq, açıq, örtüksüz mənalarını ifadə edən köklərlə əlaqələndirilə bilər. "Lüt" isə artıq müasir Azərbaycan dilində də geniş şəkildə istifadə olunan, eyni mənaya malik olan bir sözdür. İki sözün birləşməsi, yəni "lat-lüt", mənanın daha da gücləndirilməsinə və vurğulanmasına xidmət edir. Bu, həm təsviri, həm də emosional təsiri artırır.

Misal olaraq verilən "Cənab xan əyləşib yatağında, lat-lüt; başında bir … papaq, ağlayır" cümləsində, "lat-lüt" sözü cənab xan obrazının acizliyini, çarəsizliyini və gözlənilməz bir vəziyyətdə qalmasını daha təsirli şəkildə əks etdirir. Sadəcə "çılpaq" deyilməsi bu effekti verməzdi. "Lat-lüt" sözü, özünün qədim kökləri və ifadə gücü ilə Azərbaycan dilinin məcazi ifadələrinin zənginliyini nümayiş etdirir.

Qeyd etmək vacibdir ki, "lat-lüt" sözü, ədəbi dilə nisbətən daha çox şifahi nitqdə və xalq ədəbiyyatında rast gəlinir. Bununla belə, əsərlərdə obrazlı ifadə vasitəsi kimi istifadə edilərək, müəlliflərə personajların vəziyyətini daha təsirli şəkildə təsvir etmək imkanı verir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz