Leykositlər (yun. leukos – ağ və kytos – hüceyrə) qanın tərkib hissəsi olan, müxtəlif formalı və ölçülü, rəngsiz hüceyrələrdir. Onlar qan dövranı sisteminin ayrılmaz hissəsi olub, orqanizmin immun müdafiəsində əsas rol oynayırlar. Başqa sözlə desək, leykositlər orqanizmin xarici təcavüzkarlara (viruslar, bakteriyalar, parazitlər, göbələklər və s.) qarşı mübarizə aparan “ordu”sunun əsas qüvvəsini təşkil edirlər.
Fərqli növləri olan leykositlər öz funksiyalarına görə iki böyük qrupa bölünürlər: qranulositlər (neytrofillər, eozinofillər və bazofillər) və aqranulositlər (limfositlər və monositlər). Hər bir qrupun özünəməxsus xüsusiyyətləri və müəyyən infeksiya və xəstəliklərə qarşı mübarizədə oynadığı mühüm rolu var. Məsələn, neytrofillər bakteriya və göbələklərə, eozinofillər parazitlərə və allergik reaksiyalara, bazofillər isə allergik reaksiyaların inkişafında iştirak edirlər. Limfositlər isə virus infeksiyaları, bədxassəli şişlər və digər xəstəliklərlə mübarizədə əsas rol oynayırlar, monositlər isə fagositoz prosesində iştirak edərək, hüceyrə qalıqlarını və mikroorqanizmləri udurlar.
Leykositlərin sayının artması (leykositoz) müxtəlif infeksiyaların, iltihabların, allergik reaksiyaların və ya qan xəstəliklərinin əlaməti ola bilər. Əksinə, leykositlərin sayının azalması (leykopeniya) immunitet sisteminin zəifləməsini göstərir və müxtəlif xəstəliklərə, o cümlədən immun çatışmazlığına səbəb ola bilər. Buna görə də qan analizində leykositlərin sayının və növlərinin müəyyən edilməsi bir çox xəstəliklərin diaqnozunun qoyulmasında olduqca əhəmiyyətlidir. Leykositlərin sayı və növ tərkibi, həkimə xəstəliyin növü, şiddəti və müalicənin effektivliyi barədə qiymətli məlumatlar verir.
Qısacası, leykositlər orqanizmin sədaqətli müdafiəçiləridir, onun sağlamlığının qorunmasında mühüm rol oynayırlar. Onların funksiyalarını daha dərindən anlamaq, bir çox xəstəliklərin müalicəsində inqilabi irəliləyişlərə gətirib çıxara bilər.