Ləl (ər. لؤلؤ) – qiymətli daşların ən gözəllərindən biri olaraq bilinən, parlaq qırmızı rəngi ilə seçilən bir mineral növüdür. Əslində, "ləl" termini əsasən qırmızı rəngli almaz və ya yaqut kimi qiymətli daşları ifadə etmək üçün istifadə olunur, ancaq bəzən digər qırmızı rəngli daşlar üçün də işlədilir. Onun dərin, odlu qırmızı rəngi həmişə insanları valeh etmiş və onu zənginlik, güc və gözəllik rəmzi etmişdir.
Tarix boyu ləl, taclar, zinət əşyaları və digər qiymətli əşyaların bəzədilməsində istifadə olunmuş, padşahlar və zadəganlar tərəfindən yüksək qiymətləndirilmişdir. Qədim mədəniyyətlərdə ləl, müqəddəslik, bəxt gətirmə və qoruma ilə əlaqələndirilərək, talismanslarda və dini ayinlərdə də tətbiq olunmuşdur. Misal üçün, qədim Misirdə ləl, tanrıların gözünü təmsil edərək, müqəddəs sayılırdı.
Ləlin qırmızı rəngi onun kimyəvi tərkibindən, xüsusilə də xrom elementinin miqdarından asılıdır. Daşın rənginin intensivliyi və parlaqlığı onun keyfiyyətini müəyyən edir. Ən keyfiyyətli ləllər olduqca nadirdir və yüksək qiymətə malikdir. Bu səbəbdən, tarixən ləl saxtaları da hazırlanmış və bu daşların təsdiqi üçün müxtəlif üsullar inkişaf etdirilmişdir.
Ədəbiyyatda ləl, gözəllik, dəyər və zənginliyi simvolizə edir. Yuxarıda göstərilən misalda olduğu kimi, ləl haqqında sözlər tez-tez zənginlik və var-dövlət fonunda təsvir olunur. Ləlin poetik mənaları, onun nadirliyini və cazibəsini daha da vurğulayır.