Məxrəc (ər. مخرج - maxrağ) sözü riyaziyyatda kəsrin əsasını təşkil edən, vahidin neçə bərabər hissəyə bölündüyünü göstərən ədədi bildirir. Yəni, kəsrin aşağıdakı hissəsidir. Məsələn, 2⁄3 kəsrində 3 məxrəcdir, bu da vahidin 3 bərabər hissəyə bölündüyünü göstərir. Surət isə bu hissələrdən neçəsinin götürüldüyünü göstərir.
Lüğətlərdə daha çox riyazi mənası qeyd olunsa da, "məxrəc" sözünün kökü olan ərəb dilindəki "مخرج" (maxrağ) daha geniş mənaya malikdir və "çıxış yeri", "mənbə", "çıxarılma yeri" kimi mənaları da özündə ehtiva edir. Bu mənadan irəli gələrək, məxrəc sözü bəzi kontekstlərdə daha geniş, metaforik mənada da işlənə bilər. Məsələn, bir hadisənin yaranma səbəbi, bir fikirin kökü, bir çayın mənbəyi kimi.
Riyazi kontekstdə məxrəcin düzgün yazılışı və oxunuşu vacibdir. Kəsrlərin oxunuşunda və yazılışında məxrəcə diqqət etmək lazımdır. Məsələn, "üçdə iki" oxunduqda 2 surət və 3 məxrəcdir. Bu, kəsrin düzgün qavranılması və riyazi əməliyyatların doğru aparılması üçün vacibdir.
Cümlədə nümunələr:
- Bu kəsrin məxrəci 5-dir.
- Surət və məxrəc ədədlərinin ortaq bölenlərinə görə sadələşdirmək lazımdır.
- (Metaforik istifadə) Bu problemin məxrəci onun səhlənkarlığıdır.
- (Metaforik istifadə) Çayın məxrəci dağların ətəyindəki bulaqdır.