Mərkəzəqaçan sifəti, fizika və mexanikada bir cismin fırlanan sistemdə mərkəzdən uzaqlaşma meylinin və ya qüvvənin təsvirində istifadə olunur. "Mərkəzə doğru yönələn, qaçan (mərkəzdənqaçan əksi)" ifadəsi mənası baxımından qısadır və tam əhatə etmir. Əslində, mərkəzəqaçan qüvvə, fırlanan sistemdəki cismin ətalət qüvvəsidir və cismin dairəvi hərəkətini davam etdirmək üçün tələb olunan mərkəzə yönəlmiş qüvvəyə (mərkəzəoxşayan qüvvə) qarşı təsir göstərir. Başqa sözlə, mərkəzəqaçan qüvvə, cismin mərkəzdən uzaqlaşmağa çalışmasını təsvir edir, lakin bu, əslində hərəkətin davamlılığı üçün lazım olan mərkəzəoxşayan qüvvənin olmaması ilə bağlıdır. Bu, bir növ görünən qüvvədir, çünki inersiya sistemi ilə əlaqələndirildikdə mövcud deyildir.
Mərkəzəqaçan sözünün etimologiyasına nəzər salsaq, "mərkəz" və "qaçan" sözlərinin birləşməsindən əmələ gəldiyini görərik. "Mərkəz" sözü ərəb mənşəli olub, hər hansı bir dairənin, sistemin və ya qrupun ortasını ifadə edir. "Qaçan" isə türk mənşəli bir sözdür və uzaqlaşma, qaçma mənasını verir. Beləliklə, mərkəzəqaçan sözü bir cismin fırlanma zamanı mərkəzdən uzaqlaşmağa meylli olduğunu ifadə edir.
Mərkəzəqaçan termini yalnız fizika ilə məhdudlaşmır. Metaforik mənada, hər hansı bir prosesdə və ya sistemdə mərkəzi qüvvədən, əsas tendensiyadan uzaqlaşma, ayrılma mənasında da işlənə bilər. Məsələn: "Siyasi mərkəzəqaçan meyillər ölkədə qarışıqlığa səbəb oldu." bu cümlədə mərkəzəqaçan sözü siyasi birliyin parçalanmasına, mərkəzi hakimiyyətdən uzaqlaşmağa doğru meyli ifadə edir. Başqa bir nümunə: "Şirkətin mərkəzəqaçan idarəetmə sistemi idarəçilikdə səmərəsizliyə gətirib çıxardı." burada isə mərkəzəqaçan idarəetmə sistemi mərkəzi qərarvermə mexanizminin zəifliyini və bunun mənfi nəticələrini göstərir.
Yekun olaraq, mərkəzəqaçan sözünün həm konkret (fiziki), həm də məcazi mənaları mövcuddur və kontekstdən asılı olaraq müxtəlif mənalarda işlənə bilər. Onun əsas mənası, hərəkət zamanı mərkəzdən uzaqlaşma, ayrılma, mərkəzi qüvvədən kənara çıxma meylidir. Ancaq bu terminin daha dəqiq anlaşılması üçün istifadə olunduğu kontekst nəzərə alınmalıdır.