Miralay sözü köhnəlmiş hərbi rütbə adıdır. Azərbaycan dilinin izahlı lüğətlərində əsasən "polkovnik" kimi tərcümə olunsa da, mənası və kontekstdə istifadəsi daha mürəkkəbdir. "Polkovnik" sözü ilə tam sinonim deyil, çünki tarixi kontekstdə və ərazi fərqlərində kiçik nüanslar ola bilər. Miralay rütbəsi, rus ordusunun polkovnik rütbəsinə bənzər olsa da, tarixi olaraq Osmanlı ordusunda da mövcud olmuş və orada müəyyən spesifik vəzifə və səlahiyyətlərə malik olmuşdur. Ona görə də "polkovnik" tərcüməsi tam əhatəli deyil.
Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, "mira" və "alay" sözlərinin birləşməsindən əmələ gəldiyini görərik. "Alay" hərbi hissə deməkdir. "Mira"nın isə bir neçə mənası var: əmr, əmri-hakimiyyət, rəhbərlik. Beləliklə, "miralay" sözü, "alayın rəhbəri" və ya "alayın əmrini verən" mənasını da özündə ehtiva edir. Bu, "polkovnik" sözünün sadəcə rütbəni ifadə etməsindən fərqlənir.
Misal olaraq verilən cümlədə ("Jandarm onbaşısı mətbəəyə girdi, vəziyyəti jandarm miralayına xəbər verib yenə də bayıra çıxdı") "miralay" sözü yüksək rütbəli bir jandarm zabitini ifadə edir. Bu kontekstdə, "miralay" jandarmeriya içindəki bir hissənin, bölüyün və ya alayın rəhbəri kimi təsəvvür edilə bilər. Yəni burada "miralay" sadəcə rütbə deyil, eyni zamanda bir vəzifə və ya komandanlıq səlahiyyətini göstərir.
Qısacası, "miralay" sözü "polkovnik" ilə sinonim olsa da, tarixi və kontekstual olaraq daha geniş məna daşıyır. O, sadəcə rütbəni deyil, həm də rütbənin əhatə etdiyi vəzifə və səlahiyyətləri ifadə edir. Müasir Azərbaycan dilində köhnəlmiş olsa da, tarixi mənbələr və ədəbiyyatda rast gəlinir və düzgün başa düşülməsi üçün kontekstin nəzərə alınması vacibdir.