Misilsiz sifəti, əsasən "tayı-bərabəri olmayan", "müqabili, əvəzi olmayan", "nadir" mənalarını ifadə edir. Lüğətlərdə sadəcə "misli, tayı-bərabəri olmayan" olaraq təqdim edilməsinə baxmayaraq, bu sözün mənası daha geniş və çoxqatlıdır. "Misil" sözü ilə birləşərək "misilsiz" halını alır ki, bu da "misli yoxdur" mənasını verir. Yəni, müqayisə olunmaz dərəcədə üstün, fərqli və yeganə olan varlığı bildirir.
Etimalogiyasına nəzər salsaq, "misil" farsca mənşəli bir sözdür və "bərabər, tay, əvəz" mənalarını verir. "Misilsiz" isə "misil" sözünün "siz" infiksinin əlavə olunması ilə yaranmış mürəkkəb bir sözdür. "Siz" in fiksi isə "yoxdur" mənasını ifadə edir. Beləliklə, sözün kökündə "bərabəri yoxdur", "tayı yoxdur", "əvəzi yoxdur" kimi bir məna yatır.
Bu sözün istifadəsi çox yönlüdür. Həm konkret, həm də mücərrəd isimlərlə işlənə bilər. Məsələn, "misilsiz gözəllik", "misilsiz qüvvə", "misilsiz bir insan", "misilsiz bir hadisə" kimi ifadələr sözün mənasını tam əks etdirir. "Misilsiz gözəl" cümləsində olduğu kimi, sifət kimi istifadə olunan "misilsiz" sözü, təsvir olunan varlığın digərlərindən üstün olduğunu, unikal və müqayisə olunmaz olduğunu vurğulayır. "Həyətimdə səfalı bir bağ salacağam mən; Yurdumda bir misilsiz bağ" misalında isə, şair öz bağının nadirliyini, başqa bağlardan fərqli olmasını "misilsiz" sözü ilə ifadə edir. Burada "misilsiz" sözü yalnız gözəllik deyil, həm də nadirlik, yeganəlik mənasını da özündə ehtiva edir.
Qısacası, "misilsiz" sözü yalnız "tayı-bərabəri olmayan" deyil, həm də "müqayisə olunmaz", "unikal", "nadir", "yeganə", "fərdi" mənalarını əhatə edən dəyərli bir söz ehtiyatımızdır.