izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Mülkiyyətçilik sözü, Azərbaycan dilində geniş mənada "bir şeyə, bir əşyaya, torpaq sahəsinə və ya başqa bir varlığa sahib olma, ona yiyələnmə və bu sahibliyi qoruma hüququ və həqiqəti" deməkdir. Bu, sadəcə əşyanın fiziki əlində olmasını deyil, həm də ona dair hüquqi və sosial əlaqələri də özündə ehtiva edir. Mülkiyyətçilik anlayışı, əşyanı istifadə etmək, ondan faydalanmaq, onu başqasına vermək, satmaq və ya məhv etmək hüquqlarını əhatə edir.

Etimoloji baxımdan, "mülkiyyət" sözü "mülk" sözündən əmələ gəlib. "Mülk" köhnə türk dillərindən gələn və mal-mülk, əmlak mənasını verən bir sözdür. "-çilik" isə isim yaradan bir şəkilçi olub, bu halda "mülkə sahib olma halı" mənasını ifadə edir. Beləliklə, "mülkiyyətçilik" sözü özündə həm sahibliyi, həm də bu sahibliyin təşkilatlanmış halını, müəyyən bir qayda və qanunlarla tənzimlənən bir sistem olduğunu göstərir.

Mülkiyyətçiliyin müxtəlif növləri vardır: məsələn, özəl mülkiyyətçilik, dövlət mülkiyyətçiliyi, kollektiv mülkiyyətçilik və s. Özəl mülkiyyətçilik, fərdlərin və ya özəl təşkilatların mal-mülkə sahib olma və ondan sərbəst istifadə etmə hüququnu təmin edir. Dövlət mülkiyyətçiliyi isə dövlətin mal-mülkə sahib olması və ondan ictimai mənafelər üçün istifadə etməsini nəzərdə tutur. Kollektiv mülkiyyətçilik isə bir qrup şəxsin birgə mal-mülkə sahib olmasını və ondan birgə istifadə etməsini əks etdirir.

Cümlə içərisində "mülkiyyətçilik" sözü müxtəlif kontekstlərdə işlənə bilər: "Onun torpaq üzərində mülkiyyətçiliyi şübhə doğurur.", "Mülkiyyətçilik hüquqları qanunla qorunur.", "Sənayeləşmə mülkiyyətçilik anlayışını dəyişdirib.", "Mülkiyyətçiliklə bağlı mübahisələr məhkəmədə həll olunur." kimi nümunələr göstərmək olar. Bu nümunələr sözün müxtəlif mənalı və çoxşaxəli olduğunu göstərir.

Qısaca desək, "mülkiyyətçilik" yalnız bir şeyə sahib olma deyil, həm də bu sahibliyin hüquqi, iqtisadi və sosial aspektlərini özündə cəmləşdirən kompleks bir anlayışdır. Mülkiyyətçilik anlayışı tarix boyu dəyişmiş, inkişaf etmiş və müxtəlif ideologiyalar tərəfindən fərqli şəkildə şərh edilmişdir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz