Nagah (zərf) [fars. ناگاه] – Qəfildən, birdən-birə, gözlənilmədən, xəbərsiz, ansızın, birdən-birə baş verən, gözlənilməz şəkildə.
Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, farsca "nagah" (ناگاه) sözünün "na" (نا) – inkar edən ön əlavə və "gah" (گاه) – zaman, an, vaxt bildirən kökdən əmələ gəldiyini görürük. Beləliklə, sözün əsl mənası "zamanı olmayan", yəni "gözlənilməz zaman" deməkdir. Bu məna, "qəfil", "birdən-birə", "gözlənilmədən" kimi mənaları mükəmməl şəkildə əks etdirir.
Azərbaycan dilində "nagah" sözü əsasən qəfil baş verən hadisələri, vəziyyətləri və ya duyğuları ifadə etmək üçün işlədilir. Məsələn:
- Nagah yağış başladı. (Qəfil yağış yağmağa başladı.)
- Nagah bir səs eşitdim. (Birdən-birə bir səs eşitdim.)
- Nagah onu gördüm və ürəyim sıxıldı. (Gözləmədiyim bir anda onu görüb, kədərləndim.)
- Nagah yadıma düşdü ki, açarı evdə unutmuşam. (Birdən-birə yadıma düşdü ki, açarı evdə unutmuşam.)
"Nagah" sözü, "birdən-birə", "qəfil", "gözlənilmədən" sözləri ilə sinonim olsa da, bəzi hallarda bu sözlərin ifadə etdiyi mənanı daha güclü və təsirli şəkildə çatdırır. "Birdən-birə" daha çox fiziki hərəkətlərlə bağlı istifadə olunarkən, "nagah" həm fiziki, həm də mənəvi hadisələri ifadə edə bilər. Məsələn, "nagah bir sevgi hiss etdi" cümləsində "birdən-birə" sözü ifadənin incəliyini tam əks etdirə bilmir.
Ədəbiyyatda "nagah" sözü poetik təsvirlər yaratmaq üçün də istifadə olunur. Nümunə olaraq verilən beytin də göstərdiyi kimi, "nagah gözəl bir quş uçub gəldi", hadısənin gözlənilməzliyini və poetik təsirini daha da gücləndirir.