Narkomaniya (yun. νάρκη - narkē - "səslənmə", "dəlilik", "sərxoşluq" + μανία - mania - "dəlilik", "həvəs", "ehtiras") ictimai-psixoloji bir xəstəlikdir ki, narkotik maddələrə olan daimi fiziki və psixoloji asılılıqla səciyyələnir. Bu asılılıq narkotik maddələrin müntəzəm və nəzarətsiz istifadəsindən yaranır və ciddi sağlamlıq problemləri, sosial disfunksiya və ölümə belə səbəb ola bilər.
Narkomaniya sadəcə bir vərdiş deyil, bir xəstəlikdir. Beyindəki mükafat sistemini pozaraq, narkotik maddələrin axtarılması və istifadəsi üçün güclü bir istək yaradır. Bu istək o qədər güclüdür ki, narkomanlar öz sağlamlıqlarını, münasibətlərini və həyatlarının digər vacib sahələrini təhlükəyə atırlar. Narkomaniyaya yoluxan şəxslərin öz-özlərini idarə etmə qabiliyyətləri zəifləyir, əxlaqi prinsiplərə əməl etmək çətinləşir və həyat məqsədləri itir.
Narkomaniya müxtəlif narkotik maddələrin istifadəsindən yaranır: heroin, kokain, metamfetamin, marixuana və digər psixoaktiv maddələr. Hər bir maddənin özünəməxsus təsiri vardır, lakin hamısı beyindəki neyrokimyəvi prosesləri dəyişdirərək asılılıq yaradır. Asılılıq inkişaf etdikcə, narkomanlar hətta maddənin əvvəlki dozalarının təsirini hiss etmək üçün daha çox doza almağa məcbur olurlar (tolerantlıq). Maddənin qəbulunun kəskin dayandırılması isə çox ağır fiziki və psixoloji əlamətlərlə müşayiət olunan abstinent sindromuna səbəb olur.
Narkomaniya ilə mübarizə mürəkkəb və çoxşaxəli bir prosesdir. Müalicə fərdi yanaşmanı və bir neçə üsulun (məsələn, dərman terapiyası, psixoterapiya, reabilitasiya proqramları) kombinasiyasını tələb edir. Müalicənin əsas məqsədi narkomanın həyatını tam dəyişməyə, sağlam həyat tərzinə qayıtmasına və narkotiki tərk etməsinə kömək etməkdir. Dəstək qrupları və ailə terapiyası da müalicə prosesinin vacib hissələridir.