Naznazı sözü Azərbaycan musiqi mədəniyyətində xüsusi yer tutan, ağır templi xalq oyun havalarından birinin adıdır. Lüğətlərdə sadəcə "ağır templi Azərbaycan oyun havası" kimi təsvir olunsa da, naznazının daha zəngin bir semantik yükü vardır. "Naznaz" sözünün özü "naz" felindən törəmişdir və incəlik, şirinlik, cazibədarlıq, qəşənglik kimi mənaları ifadə edir. Bu səbəbdən, naznazı havasının adı təkcə tempini deyil, həm də musiqinin ifadə etdiyi duyğuları, xarakterini də əks etdirir.
Naznazı havası, adından da göründüyü kimi, həm musiqi quruluşuna, həm də ifa üslubuna görə xüsusi bir incəlik, lətifə, şirinlik daşıyır. Tempoda ağır olmasına baxmayaraq, musiqidəki melodiya xətlərinin sürəti, ritmik çalarlar, əsərin ifasında istifadə olunan texniki üsullar havada incəlik və cazibədarlığı gücləndirir. Bu səbəbdən, naznazı havası təkcə rəqs üçün deyil, həm də dini mərasimlər, əyləncələr və ya sadəcə musiqi dinləmək üçün də istifadə oluna bilər.
Cümlədə istifadəsi nümunələri:
- Konsertdə ifa olunan naznazı havası tamaşaçıları valeh etdi.
- Xanəndənin ifasında naznazı havasının incəliyi hiss olunurdu.
- Toy mərasimində ənənəvi naznazı rəqsi oynandı.
- O, naznazı havasının ritmik strukturunu dəqiq şəkildə ifa etdi.
Qeyd edək ki, "naznazı" sözünün mənşəyi tam dəqiq müəyyən edilməsə də, "naz" felinin törəməsi olması və musiqinin ifadə etdiyi duyğular nəzərə alınaraq, adın musiqinin xarakteristikasına uyğun seçilməsi güman edilir. Bundan əlavə, müxtəlif bölgələrdə naznazının ifa üslubunda kiçik fərqlər ola bilər, lakin əsas xüsusiyyətləri dəyişməz qalır.