Noqay sözü, Şimali Qafqazda yaşayan türk xalqlarından birini və bu xalqa mənsub olan şəxsi ifadə edir. Daha dəqiq desək, "Noqay" termini iki əsas mənaya malikdir: etnonim (xalq adı) və etnik mənsubiyyət bildirən ad.
Etnonim kimi "Noqay", tarixi kökləri olan və özünəməxsus dil, mədəniyyət və ənənələrə malik olan bir türk xalqını təmsil edir. Bu xalqın mənşəyi haqqında müxtəlif nəzəriyyələr mövcuddur, lakin ümumi qəbul olunmuş fikir onların qıpçaq türklərinin bir qolu olduğu yönündədir. Noqaylar əsasən Qazaxıstan, Rusiya Federasiyasının (xüsusilə Dağıstan, Qalmuqiya və Stavropol diyarı) və Qırğızıstan ərazilərində yaşayırlar. Onların öz dilləri, Noqay dili, Kipçaq dilləri qrupuna aiddir.
Etnik mənsubiyyət bildirən ad kimi isə "Noqay" sözü həmin xalqa mənsub olan hər bir fərdi ifadə edir. Məsələn, "O, Noqaydır" cümləsi həmin şəxsin Noqay xalqına mənsub olduğunu göstərir. Bu mənada, "Noqay" soyadı kimi də işlədilə bilər, ancaq bu halda etnik mənsubiyyətin daha çox vurğulanmasını əks etdirir.
Qeyd etmək lazımdır ki, "Noqay" sözünün etimologiyası tam aydın deyildir, lakin müxtəlif nəzəriyyələr mövcuddur. Bəzi tədqiqatçılar onu "noqay" kimi bir şəxs adından, digərləri isə müəyyən coğrafi adla və ya tayfa adı ilə əlaqələndirirlər. Bu məsələ hələ də tarixçilər və dilçilər tərəfindən araşdırılır.
Cümlədə işlənmə nümunələri:
- Noqay xalqı zəngin mədəniyyətə malikdir.
- O, Noqay dilində sərbəst danışa bilir.
- Mənim dostum Noqaydır.
- Noqay ədəbiyyatı dünya ədəbiyyatının ayrılmaz hissəsidir.
- Noqay soyadını daşıyan bir çox tanınmış şəxs var.