Normallaşdırmaq (f.) Azərbaycan dilində geniş mənada "normal hala salmaq" mənasını ifadə edən bir feldir. Bu, sadəcə "adi hala salmaq"dan daha çox məna çalarına malikdir. Sözün kökü olan "normal" sözü özündə qəbul edilmiş standartlara, orta səviyyəyə, gözlənilən və ya ideal vəziyyətə uyğunluq mənasını daşıyır. Buna görə də normallaşdırmaq hər hansı bir sapmanı, pozuntunu, anormallığı aradan qaldıraraq vəziyyəti qəbul edilmiş norma və standartlara uyğunlaşdırmaq deməkdir.
Məsələn, "iqtisadiyyatı normallaşdırmaq" deyəndə, iqtisadi göstəricilərin, proseslərin qeyri-sabit və ya krizis vəziyyətindən sabit və davamlı inkişafa keçməsini, yəni normal hala gəlməsini nəzərdə tuturuq. Bu, sadəcə "adi hala salmaq"dan fərqlənir, çünki normal hala gətirilən iqtisadiyyat artıq sadəcə "adi" deyil, müəyyən parametrlərə, standartlara cavab verən, dayanıqlı bir sistemdir.
Başqa bir nümunə olaraq, "psixoloji vəziyyəti normallaşdırmaq"ı götürək. Bu, sadəcə "adi hala salmaq" deyil, şəxsin psixoloji sağlamlığını bərpa etmək, emosional tarazlığını təmin etmək, stres və ya travmanın təsirini azaltmaq deməkdir. Bu proses müəyyən müalicə və ya reabilitasiya metodlarını tələb edə bilər.
Sözün etimologiyasına baxdıqda, "normal" sözünün latın dilindən ("normalis") gəldiyini görürük, mənası isə "perpendicular", "düzbucaqlı", "ümumi qayda" deməkdir. Bu, sözün əslində bir mərkəz, bir orta nöqtə ətrafında qurulmasını və hər hansı bir sapmanı bu mərkəzə doğru yönəltməni ifadə etdiyini göstərir. Beləliklə, normallaşdırmaq sadəcə bir vəziyyəti "adi" səviyyəyə gətirmək deyil, həm də onu müəyyən normalar və standartlara uyğunlaşdırmaq, sabitləşdirmək, optimallaşdırmaq deməkdir.
Cümlədə işlənmə nümunələri:
- Hökumət inflyasiyanı normallaşdırmaq üçün tədbirlər görür.
- Psixoloq xəstənin emosional vəziyyətini normallaşdırmaq üçün seanslar keçirir.
- İqtisadi böhranı normallaşdırmaq uzun müddət tələb edəcək.
- İş şəraitini normallaşdırmaq əmək məhsuldarlığının artmasına səbəb olacaq.