Novruzgülü (is.) – İlk yaz aylarında, əsasən mart-aprel aylarında çiçək açan, ətirli, sarımtıl rəngdə olan, Crocus cinsinə mənsub bitki növüdür. "Novruz" sözündən əmələ gəlmiş bu ad, bitkinin Novruz bayramı ərəfəsində çiçəklənməsi ilə əlaqədardır. Adətən, dağlıq və yüksək ərazilərdə, çəmənliklərdə, çöllərdə bitir. Bitkinin sarımtıl rəngli çiçəkləri özünəməxsus ətirə malikdir və yazın gəlişini simvolizə edir. Xalq arasında Novruz bayramı ilə bağlı müxtəlif əfsanələrə və inanclara da rast gəlinir.
Novruzgülünün təsviri ədəbiyyatda, xüsusilə də təbiət mənzərələrini təsvir edən əsərlərdə tez-tez istifadə olunur. Misal üçün, A.Səhhətin “Dağlar, çöllər dişərdi; Novruzgülü göyərdi.” misalında olduğu kimi, qışın sərtliyindən sonra təbiətin canlanmasının, yazın gəlişinin simvolu kimi təsvir olunur. Bu cümlədə “dişərdi” sözünün quru, cansız təbiəti, “göyərdi” sözünün isə Novruzgülünün canlanması, təravətlənməsi ilə əlaqələndirilməsi, bitkinin təbiətə can verən bir element kimi qələmə verilməsini göstərir.
Novruzgülünün digər dil variantlarında da oxşar mənalarda işləndiyinə rast gəlmək olar. Məsələn, türkcədə “Nevruz çiçeği” və ya “bahar çiçeği” kimi ifadələr də eyni mənada işlədilə bilər. Lakin Azərbaycan dilində “Novruzgülü” ifadəsi özünəməxsus bir dil vahidi olaraq qəbul edilmiş və bitkinin özünəməxsusluğunu, Novruz bayramı ilə bağlılığını daha yaxşı əks etdirir.
Ümumiyyətlə, Novruzgülü Azərbaycan ədəbiyyatında və mədəniyyətində yazın gəlişinin, təbiətin oyanmasının və yeni həyatın simvolu kimi mühüm yer tutur.