Nöqtəyi-nəzər (ər. نُقْطَةُ النَّظَرِ nuqṭatu-n-naẓar – baxış nöqtəsi) termini ərəb dilindən götürülmüşdür və əsasən bir məsələyə, hadisəyə və ya mövzuya baxış bucağını, yanaşma tərzini, fikri, görüşü, mühakiməni və ya mülahizəni ifadə edir. "Nöqtə" sözü "məntıq", "mərkəz", "xüsusi yer" mənalarını daşıyır, "nəzər" isə "baxış", "görüş", "diqqət", "fikir" mənalarını əhatə edir. Beləliklə, nöqtəyi-nəzər sözü hər hansı bir mövzunu müəyyən bir məntıq nöqtəsindən, spesifik bir baxış bucağından dəyərləndirməyi, ona dair düşüncələri ifadə etməyi bildirir.
Bu terminin istifadəsi çoxşaxəlidir. Elm, fəlsəfə, ədəbiyyat, siyasət və gündəlik danışıq dilində geniş yayılmışdır. Məsələn, tarixi hadisələrə müxtəlif nöqtəyi-nəzərlərdən yanaşmaq olar: siyasi, iqtisadi, sosial və ya fərdi. Elmi bir araşdırmada isə müxtəlif nöqtəyi-nəzərlər tədqiqatın dolğunluğunu və obyektivliyini təmin edir.
Cümlədə işlənmə nümunələri:
- Bu məsələyə nöqtəyi-nəzərimiz tamamilə fərqlidir. (Şəxsi fikrin ifadəsi)
- Nöqtəyi-nəzərimizdən baxsaq, bu layihənin uğur şansı çox yüksəkdir. (Müəyyən bir baxış bucağından qiymətləndirmə)
- Müəllifin nöqtəyi-nəzəri əsərin əsas ideyasını müəyyənləşdirir. (Əsərin mərkəzi fikri ilə bağlı müəllif mövqeyi)
- Bu nöqtəyi-nəzərdən məsələni daha dərindən araşdırmaq lazımdır. (Müəyyən bir perspektivdən daha ətraflı təhlilə çağırış)
- Onun nöqtəyi-nəzəri tamamilə subyektiv idi. (Fikrin obyektivliyinə dair şübhə)
Qısaca olaraq, "nöqtəyi-nəzər" sözü obyektiv və subyektiv hər iki mənada istifadə oluna bilər. O, həm elmi təhlillərdə, həm də gündəlik həyatda müxtəlif baxış bucaqlarını, mühakimələri və düşüncələri ifadə etmək üçün geniş istifadə olunan çoxmənalı bir termindir.