Oda (yun. ᾠδή - oidē - mahnı, nəğmə) sözü Azərbaycan dilinə yunan dilindən keçmişdir və əsasən lirik şeir və musiqi janrını ifadə edir. Lüğətlərdə sadəcə "lirik şeir və musiqi janrı" kimi qeyd olunsa da, mənanın daha geniş və dəqiq izahını vermək mümkündür.
Oda, özündə dərin duyğuları, hissləri, təəssüratları, təbiət hadisələri və ya sevgi mövzularını əks etdirən lirik əsərləri ifadə edir. Bu əsərlər, özünəməxsus ritmik və melodik quruluşu ilə seçilir və ifadə vasitəsi olaraq şeir və ya musiqini istifadə edir. Yunan ədəbiyyatında oda, müəyyən bir musiqi alətinin müşayiəti ilə ifa olunan, şairin daxili aləmini ifadə edən bir janr olaraq qəbul olunurdu.
Müasir Azərbaycan ədəbiyyatında "oda" sözü, geniş mənada, lirik şeir və ya mahnı deməkdir. Ancaq, əsərin janr xüsusiyyətlərinə, onun məzmununa və ifadə vasitələrinə diqqət yetirilməlidir. Məsələn, bir şeir sadəcə lirik olsa da, oda kimi təsnif edilmək üçün, müəyyən bir hissiyyatın və ya təəssüratın güclü ifadəsini tələb edir. Beləliklə, hər lirik əsər oda deyil, hər oda isə lirik əsərdir.
Cümlədə necə işləndiyi nümunələri:
- O, dərin duyğularla dolu bir oda yazdı.
- Konsertdə ifa olunan oda tamaşaçıları heyran etdi.
- Şairin odaları onun daxili aləminin əksidir.
- Bu oda, sevgi və ayrılığın acı həqiqətlərini əks etdirir.
Yunanca oidē sözünün kökü olan aidō (ἀείδω) "oxumaq, mahnı oxumaq" felindən gəlir. Bu etimoloji məlumat, odanın əsasən mahnı, nəğmə, oxunma kimi əsas mahiyyətini vurğulayır. Ona görə də, "oda" yalnız yazılı şeir deyil, həm də musiqi ilə müşayiət olunan şifahi ifadə forması kimi də qəbul edilə bilər.