Oğursaq sözü Azərbaycan dilində, əsasən kənd təsərrüfatı ilə məşğul olan bölgələrdə işlənən bir termindir. Lüğətlərdəki "balası öldükdən sonra süd verən inək" tərifi doğru olsa da, mənanı tam əhatə etmir və kontekstdən asılı olaraq daha geniş izah tələb edə bilər.
Əslində, oğursağın əsas xüsusiyyəti, balası öləndən sonra hələ də süd verən inək olması deyil, daha çox süd verən qabiliyyətini uzun müddət qoruyub saxlamasıdır. Bu, inəyin fizioloji xüsusiyyətləri ilə əlaqədardır və sadəcə balanın ölümündən sonrakı vəziyyətə aid deyil. Balası olan inəklər də oğursaq ola bilər, əgər onlar südlülüyünü uzun müddət qoruyub saxlayırlarsa. Belə inəklər, südün verilmə müddətinin uzunluğu və miqdarı baxımından digər inəklərdən fərqlənirlər. Onların süd vermə dövrü daha uzun sürür və digər inəklərə nisbətən daha çox süd verirlər.
Sözün etimologiyasına gəldikdə, "oğur" kökünün "öldürmək, məhv etmək" mənası ilə əlaqələndirilməsi ehtimalı azdır. Daha çox ehtimal olunan variant "oğur" sözünün burada "böyük, çox" mənasında işlənməsidir. Yəni "oğur sağı" – "çox süd sağı" kimi bir təfsir edilə bilər. Beləliklə, "oğursaq" sözü inəyin süd verən qabiliyyətinin miqdarını və müddətini ifadə edir. Bu kontekstdə, "oğursaq" sözü, "südlü", "bol süd verən" kimi sinonimlərlə əvəz edilə bilər, amma bu sinonimlər "oğursağın" ifadə etdiyi konnotasiyanı tam olaraq əks etdirmir.
Cümlədə necə işləndiyinə dair nümunələr:
- "Qonşunun oğursağı bu il də çox süd verdi." (Bu cümlədə oğursaq sözü bol süd verən inəyi ifadə edir.)
- "Oğursağı sağmaq ağır iş idi, amma südünün dadı əvəzsiz idi." (Burada oğursaq inəyin adı kimi işlənir və sağım prosesi vurğulanır.)
Yekun olaraq, "oğursaq" sözü sadəcə balası öldükdən sonra süd verən inək deyil, süd verən qabiliyyəti uzun müddət davam edən və çoxlu miqdarda süd verən inəyi ifadə edir. Sözün etimologiyası tam aydın olmasa da, "çox süd verən" mənası daha çox ehtimal olunur.