izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Ox-kaman sözü Azərbaycan dilində köhnəlmiş bir termin olub, "ox" və "kaman" sözlərinin birləşməsindən əmələ gəlmişdir. Lüğətlərdə sadəcə "top" kimi qeyd olunmasına baxmayaraq, bu izah kifayət qədər dəqiq deyildir. Çünki "ox-kaman" yalnız "top" mənasında deyil, daha geniş kontekstdə işlənmişdir.

Əslində, "ox-kaman" sözü oxatanın əsas silahını, yəni ox atmaq üçün istifadə edilən ox və kamanın birlikdə təşkil etdiyi primitiv atıcı silahı ifadə edir. Müasir dilin leksikasında "ox-yay" ifadəsi daha çox işlənsə də, "ox-kaman" ifadəsi, xüsusən də yazılı ədəbiyyatda, əsasən də klassik ədəbiyyat nümunələrində, daha qədim və köhnə üslubu əks etdirən bir termin kimi rast gəlinir. "Top" mənası isə, bəlkə də, silahın məcmusu olaraq, atışa hazırlıqlı halını və ya atış zamanı ox və kamanın birlikdə meydana gətirdiyi tam bir vahidi ifadə etmək məqsədilə istifadə olunmuşdur.

Misal olaraq, verilən cümlədə ("Elə ki, gün batdı, axşam oldu, Məlikməmməd qıvraq geyinib, ox-kamanını götürüb bağa getdi") "ox-kaman" sözü Məlikməmmədin əlinə aldığı tam bir silahı, yəni həm oxu, həm də kamanı göstərir. Bu zaman "ox-kaman" sözü sadəcə bir ox və ya sadəcə bir kaman deyil, hər ikisinin birlikdə atış üçün hazır vəziyyətdə olan formasını ifadə edir.

Beləliklə, "ox-kaman" sözünün mənası daha dəqiq olaraq "ox və kamandan ibarət, atışa hazır vəziyyətdə olan primitiv atıcı silah" kimi təyin edilə bilər. Bu ifadənin istifadəsi ədəbi üslub və kontekstdən asılı olaraq dəyişə bilsə də, əsas mənası bu şəkildə müəyyən edilməlidir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz