Olmaya-olmaya zərfi Azərbaycan dilində bir işin icrasının məsləhət görülmədiyini, tövsiyə edilmədiyini, hətta qəti şəkildə ondan çəkinməyi bildirən bir söz birləşməsidir. Başqa sözlə, bir hərəkətin edilməməsi üçün xəbərdarlıq və ya qadağa ifadə edir. Bu, həm də bir əməlin mənfi nəticələrinə işarə edərək, onu yerinə yetirməkdən çəkinmək üçün tövsiyənin güclü ifadəsidir.
Etimoloji baxımdan, "olmaya" sözü "olma" felinin "maya" ədatı ilə birləşməsindən əmələ gəlib. "Olma" "ol" felinin "ma" ədatı ilə birləşməsindən yaranır. Bu birləşmədə "olma" "əmələ gəlmə", "baş vermə" mənasında işlənir və "maya" isə şərt, ehtimal mənasını ifadə edir. Beləliklə, "olmaya-olmaya" ifadəsi bir əməlin baş vermə ehtimalının mənfi nəticələrlə nəticələnəcəyini ifadə edir.
Cümlədə işlənmə nümunələri:
Olmaya-olmaya, qaranlıqda tək başına getmə, təhlükəlidir. (Burada "olmaya-olmaya" qaranlıqda tək başına getməyin təhlükəli olduğunu və bundan çəkinməyin lazım olduğunu ifadə edir.)
Olmaya-olmaya, ona inanma, aldada bilər. (Burada bu ifadə şəxsin aldadıcı olma ehtimalını və ona inanmamağı tövsiyə edir.)
Olmaya-olmaya, bu qədər pul xərcləmə, sonradan peşman ola bilərsən. (Burada "olmaya-olmaya" həddindən artıq pul xərcləməyin sonradan peşmançılığa gətirib çıxaracağını bildirir.)
Göründüyü kimi, "olmaya-olmaya" zərfi həm qadağa, həm də xəbərdarlıq mənasında işlənərək, bir əməlin mənfi nəticələrinə diqqət çəkir və onun edilməməsini güclü şəkildə tövsiyə edir. Bu ifadə, danışıq dilində tez-tez işlənən və mənasını dəqiq çatdıran, emosional rəngarəngliyi ilə seçilən bir ifadədir.