izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Ondördlük (ərəb. on dörd +lük) – ədəbiyyatda hər misrası on dörd hecadan ibarət olan şeir ölçüsü. Azərbaycan ədəbiyyatında geniş yayılmamış, nisbətən nadir rast gəlinən bir formadır. On dördlük şeirlərdə heca sayı ciddi şəkildə qorunmaqla yanaşı, ritm, qafiyə və bənd quruluşu da şeirin ümumi estetik təsirini müəyyən edən əsas amillərdir. Bu ölçüdə yazılan şeirlərin əsasən lirik xarakter daşıdığını müşahidə etmək olar. On dördlük, həmçinin, on dörd hecadan ibarət olan bir bəndin adı kimi də işlənə bilər; belə bəndlər daha geniş şeir formalarının, məsələn, müxtəlif qəzəl və ya rübai növlərinin tərkib hissəsi ola bilər.

On dördlük ölçüsünün mənşəyi "on dörd" ədədinin birləşməsindən və "-lük" şəkilçisinin əlavə olunmasından yaranır. "-lük" şəkilçisi, "mənsubiyyət" və ya "məcmu" mənalarını ifadə edərək, sözün "on dörd hecadan ibarət olan şeir" mənasını qəbul etməsini təmin edir. Bu şəkilçinin türkiyə dillərində geniş istifadə olunduğu nəzərə alınmalıdır.

On dördlük şeir nümunələrinin azlığına baxmayaraq, bu forma poetik ifadənin müxtəlifliyini göstərmək baxımından əhəmiyyətlidir. On dördlüyün dəqiq ölçü tələblərinin mövcudluğu, şeirin daha dəqiq və səlis qurulmasına imkan verir. Bu ölçüdə şeir yazmaq şeir ustası üçün bir sınaq, bədii bacarığın və texniki ustalığın nümayişidir. On dördlüyün ədəbiyyatımızda daha geniş yayılmasının şairlərin bu formaya marağının artması ilə bağlı olduğunu düşünmək olar.

Cümlədə işlənmə nümunələri:

* Şairin on dördlük şeiri oxucular tərəfindən yüksək qiymətləndirildi.

* Bu şeirdəki hər bənd on dördlükdür.

* On dördlük ölçüsü ilə yazılmış şeirlərin ritmik harmoniyası diqqət çəkir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz