Oraqlanmaq (məch. fel) – Oraqla biçilmək, orağın kəsici hissəsinin təsiri ilə kəsilmək, biçilmək, yığılmaq. Bu, əsasən bitkilərin, xüsusilə taxılın oraqla biçilməsini ifadə edir. Həmçinin, məcazi mənada da işlənə bilər, geniş miqyaslı kəsilmə, məhv edilmə, sürətlə yox olma prosesini ifadə edə bilər.
Etimologiya: Söz "oraq" kökünə "-lanmaq" məchul şəkilçisinin əlavə olunması ilə əmələ gəlmişdir. "Oraq" sözü qədim türk dillərindən götürülmüşdür və "kəsici alət" mənasını verir. "-lanmaq" şəkilçisi isə bir prosesi, hərəkəti ifadə edir və bu prosesin məchul formada baş verdiyini göstərir.
Məna nüansları və cümlə nümunələri:
1. Əsas məna (taxılın biçilməsi): "Bu il zəmilərin oraqlanması gec başladı." "Tarlada səhər tezdən oraqlanan buğda sahəsi günəş altında qızılı rəng almışdı." "Çovdar oraqlanandan sonra yığılmağa hazır idi."
2. Məcazi məna (kütləvi kəsilmə, məhv): "Ordunun hücumu qarşısında düşmən ordusu oraqlandı." (burada "oraqlanmaq" sürətli və geniş miqyaslı məhv edilməni bildirir). "Xəstəlik bütün əkin sahəsini oraqladı." (burada "oraqlanmaq" geniş ərazini əhatə edən bir məhv olma prosesini ifadə edir).
3. Daha az işlənən məcazi məna (qırılmaq, parçalanmaq): "Yağışdan sonra bağdakı çiçəklər oraqlandı." (burada "oraqlanmaq" zədələnmə, qırılma mənasını ifadə edir, lakin bu məna nadir hallarda işlənir).
Qeyd: "Oraqlanmaq" sözü daha çox kənd təsərrüfatı kontekstində işlənsə də, məcazi mənaları onu daha geniş istifadə sahəsinə çıxarır. Sözün mənası hər bir cümlədə kontekstdən asılı olaraq dəqiqləşdirilir.