Orfoepiya [yun. orthos – düzgün və epos – nitq] sözü etimoloji cəhətdən "düzgün nitq" mənasını verir. Lakin sadəcə "düzgün nitq" ifadəsi orfoepiyaya tam şəkildə uyğun gəlmir. Çünki orfoepiya sadəcə düzgün danışmaq deyil, bir dilin düzgün, ədəbi tələffüzünü müəyyənləşdirən və standartlaşdıran normaları, qaydaları, prinsipləri özündə əks etdirən elmi bir sahədir. Bu qaydalar, müəyyən bir dilin tarixi inkişafı, fonetik qanunauyğunluqları və ədəbi dil normasının tələbləri əsasında formalaşır.
Azərbaycan dilinin orfoepiyası da dil qaydalarının bu sahəsinə aiddir və ədəbi dilin tələffüz normasını müəyyən edir. Bu norma, sözlərin, söz birləşmələrinin və cümlələrin düzgün tələffüzünü tənzimləyən qayda və tövsiyələrdən ibarətdir. Bu qaydalar, vurgunun yerini, səs dəyişikliklərini (məsələn, saitlərin daralması və genişlənməsi, samitlərin yumşalması və sərtləşməsi), intonasiyanı, ahəng qanunlarını və digər fonetik xüsusiyyətləri əhatə edir. Orfoepiya qaydalarının düzgün tətbiqi anlaşılmazlıqların qarşısını alır və dilin ədəbi normasının qorunmasına xidmət edir.
Orfoepiya qaydaları fərqli cümlələrdə fərqli şəkildə tətbiq olunur. Məsələn, sözün vurğu yeri cümlənin kontekstindən asılı olaraq dəyişə bilər. Eyni zamanda, bəzi fonetik hadisələr (məsələn, səs assimilyasiyası) cümlə daxilində baş verə bilər. Orfoepiya bu cür dəyişiklikləri nəzərə alaraq ən düzgün və ədəbi tələffüzü müəyyən edir. Orfoepiya, dilçiliyin fonika, fonetika və ədəbi dil norması kimi bölmələri ilə sıx bağlıdır. Orfoepiya qaydalarının öyrənilməsi düzgün və aydın nitq üçün çox vacibdir.
Qısaca desək, orfoepiya, bir dilin ədəbi tələffüz standartını müəyyənləşdirən elmi-praktik bir sahədir ki, bu da düzgün ədəbi tələffüzün qaydalarını, prinsiplərini və normalarını özündə əks etdirir. Bu qaydaların tətbiqi anlaşılmazlıqların qarşısını alır, nitqi daha aydın və səlis edir və ədəbi dilin təmizliyini qoruyur.