izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Oroqrafiya (yun. ὄρος [oros] – dağ və γράφω [grapho] – yazıram) fiziki coğrafiyanın Yer səthinin relyef formalarını, onların əmələ gəlmə səbəblərini, quruluşunu, inkişafını, yayılmasını, qarşılıqlı əlaqələrini və təsnifatını öyrənən bir bölməsidir. Sadəcə "dağların yazılışı" mənasından daha geniş olaraq, oroqrafiya bütün relyef formalarını – dağları, təpələri, düzənlikləri, vadiləri, dərələri, yarğanları və s. – əhatə edir. Bu öyrənilmə prosesi həm keyfiyyətli (məsələn, relyefin morfoloji xüsusiyyətləri: hündürlük, yamacın meyli, forma), həm də kəmiyyətli (məsələn, hündürlük göstəriciləri, yamacların meylinin bucağı, sahə hesablamaları) metodlarla aparılır.

Oroqrafiyanın əsas məqsədi Yer səthinin üçölçülü quruluşunu dəqiq təsvir etmək və bu quruluşun əmələ gəlməsinin geoloji və geomorfoloji proseslərini anlamaqdır. Bu məqsədlə, oroqrafiya topoqrafiya, geoloji xəritələr, uzaqdan zondlama məlumatları, coğrafi informasiya sistemləri (QİS) kimi müxtəlif məlumat mənbələrindən istifadə edir. Elmi tədqiqatlar zamanı dağ sistemlərinin formalaşması, relyefin eroziya və denudasiya proseslərinə məruz qalması, tektonik hərəkətlərin təsiri kimi aspektlər araşdırılır.

Oroqrafiya nəticələrindən müxtəlif sahələrdə istifadə olunur: kartoqrafiya (topoqrafik xəritələrin tərtibi), şəhərsalma (mühəndis qurğularının yerləşdirilməsi üçün ərazi təhlili), hidrologiya (su hövzələrinin formalaşmasının öyrənilməsi), ətraf mühitin mühafizəsi (təbii fəlakətlərin risklərinin qiymətləndirilməsi), hərbi əməliyyatlar (hərbi əməliyyatların planlaşdırılması) və sair. Yəni, oroqrafiya sadəcə akademik bir sahə deyil, həm də praktik tətbiqləri olan çoxşaxəli bir elmdir.

Qısaca desək, oroqrafiya yalnız dağları deyil, Yer səthinin bütün relyef formalarının elmi təsviri və təhlili ilə məşğul olan fiziki coğrafiyanın mühüm bir hissəsidir. Bu sahənin öyrənilməsi həm təbii proseslərin daha yaxşı anlaşılmasını, həm də insan fəaliyyətinin ətraf mühitə təsirinin dəyərləndirilməsini təmin edir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz