izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Oturuşmaq fellinin Azərbaycan dilindəki mənası, lüğətlərdə verilən qısa izahdan daha geniş və dəqiq şəkildə aşağıdakı kimi təsvir edilə bilər:

Oturuşmaq feli, əsasən iki əsas mənada işlənir: birincisi, konkret, fiziki bir hərəkəti; ikincisi isə, məcazi bir mənanı ifadə edir.

1. Konkret Məna: Bu mənada oturuşmaq, bir qrup insanın hamısının eyni anda və ya ardıcıl olaraq oturması prosesini bildirir. Hər kəs özünə yer tapıb oturana qədər davam edən bu hərəkət, “Qonaqlar oturuşdular” misalında olduğu kimi, qrupun tam oturmasını ifadə edir. Bu mənada “oturmaq” felindən fərqli olaraq, kollektivliyi, birlikdə oturmanı vurğulayır. “Uşaqlar oturuşduqdan sonra nağıl danışmağa başladım” kimi cümlələrdə də bu məna aydın şəkildə görünür.

2. Məcazi Məna: Bu mənada oturuşmaq, fiziki oturmanı deyil, zamanın keçməsi, yaşlanma və köhnəlmə prosesini ifadə edir. “Oturuşmuş bir ağac”, “Oturuşmuş bir ev” ifadələrində olduğu kimi, bir şeyin köhnəlməsi, tükənməsi, formasının dəyişməsini bildirir. İnsanlarla bağlı istifadədə isə, “Oturuşmuş bir adam” ifadəsi yaşlı, təcrübəli, ahıllaşmış insanı, “Bu qəsəbə oturuşmuşdur” ifadəsi isə, qəsəbənin uzun müddətdir mövcud olduğunu və köhnəldiyini göstərir. Bu mənada “yaşa dolmaq”, “ahıllaşmaq”, “köhnəlmək”, “qartmaq” sinonimləri kimi işlənir, amma daha çox müəyyən bir yerin və ya əşyanın uzun müddət orada qalması, sabitliyi ilə əlaqələndirilir.

Etimalogiyası: "Oturuşmaq" sözünün etimologiyası "oturmaq" felindən törəmədir. "-uş-" şəkilçisi, hərəkətin təkrarlanmasını, davamlılığını və ya nəticəsini bildirir. Beləliklə, "oturuşmaq" "oturma" hərəkətinin kollektiv və davamlı formasını ifadə edir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz