Ovsarlamaq (f.) Azərbaycan dilində, əsasən, dəvə ilə bağlı işlənən bir fe'ldir. Lüğətlərdə sadəcə "dəvənin başına ovsar keçirmək, dəvəni noxtalamaq" kimi tərif edilməsinə baxmayaraq, mənası daha geniş və çoxqatlıdır. Ovsarlamaq həm fiziki bir hərəkəti, həm də metaforik mənaları özündə ehtiva edir.
Fiziki mənası: Ovsarlamaq, dəvənin idarə edilməsi üçün başının ətrafına ovsar (dəvənin başını əhatə edən və onun idarə olunmasına imkan verən bir növ ip, kəmər və ya oxşar vasitə) keçirmək və bununla da onu nəzarətdə saxlamaq, yönləndirmək deməkdir. Bu, həm də dəvənin yüklənməsi və ya minik üçün hazırlanması prosesinin bir hissəsidir. Noxtalamaq sözü ilə sinonim kimi işlənə bilər, ancaq ovsarlamaq daha spesifikdir, çünki ovsardan istifadənin altını xüsusi olaraq vurğulayır.
Metaforik mənası: "Dəvəni əvvəl ovsarla, sonra Allaha ismarla" məsəlindən də göründüyü kimi, ovsarlamaq həm də bir varlığın, hadisənin və ya prosesin nəzarət altına alınması, yönləndirilməsi və idarə olunması mənasını da ehtiva edə bilər. Bu mənada, ovsarlamaq güclü, istər-istəməz qarşılaşılan və tənzimlənməsi çətin bir varlığı, vəziyyəti nəzarətə almaq üçün sərf olunan səy və bacarığı ifadə edir. İnsanların, vəziyyətlərin, hətta təbiət qüvvələrinin ələ keçirilməsi, istiqamətləndirilməsi və nəzarət altına alınması üçün də istifadə oluna bilər.
Etimalogiyası: Söz "ovsər" (dəvənin başındakı vasitə) kökünə "-lamaq" fe'l şəkilçisinin əlavə olunması ilə əmələ gəlmişdir. Bu, sözün mənasının da fiziki bir hərəkətlə bağlı olduğunu göstərir.
Cümlədə işlənməsi:
- Çoban səbirli şəkildə dəvəni ovsardı.
- Bu çətin vəziyyəti necə ovsardıq, hələ də başa düşə bilmirəm.
- Qəzəbini ovsarmaq çətin idi, çox əsəbi idi.
- Uzun illərdir ki, bu problemləri həll etmək üçün çalışırıq, amma onları tam olaraq ovsarmaq mümkün olmur.