Ovsunlanmaq (məch.) – Mövhumatçıların təsəvvürüncə, ovsun vasitəsilə özünə tabe edilmək, təsiri altına düşmək. Bu, əsasən sehr, cadu və ya digər mistik qüvvələrin təsiri ilə insanın iradəsinin zəifləməsi və ovsunçunun istəyinə uyğun hərəkət etməyə məcbur olması deməkdir. Ovsunlanma, insanın şüursuz və ya qismən şüurlu şəkildə ovsuncunun nəzarətinə keçməsi ilə xarakterizə olunur.
Daha geniş mənada, ovsunlanmaq sözü metaforik olaraq da işlənə bilər. Məsələn, bir insanın gözəlliyi, cazibəsi və ya səsinin təsiri altında qalmağı da ovsunlanmaq kimi ifadə etmək olar. Bu halda, fiziki və ya mistik bir ovsun yoxdur, ancaq güclü bir təsir, valehedici bir təcrübə yaşanır. Belə hallarda, ovsunlanmaq sözü insanın həyəcan, heyranlıq, valehlik kimi duyğularını ifadə etmək üçün işlədilir.
Etimalogiyasına gəldikdə, "ovsun" sözünün kökü türk dillərindəki "ov" (ovlamaq, tutmaq) və "sunmaq" (sarmaq, bürümək) fellərindən törəyir. Beləliklə, "ovsun" əslində "tutmaq üçün sarılan, bürüyən şey" mənasını verir. "Lanmaq" isə passiv əlavəsidir və hərəkətin passiv şəkildə baş verməsini bildirir. Yəni, ovsunlanmaq, birinin ovsunun təsiri altına düşməsi, ona "tutulmaq", "sarılmaq" mənasını ehtiva edir.
Cümlədə nümunələr:
- Nağıllarda cadugərin ovsunladığı şahzadəni oxuyuruq.
- Gözəlliyinə ovsunlanan gənc, onun arxasınca getməkdən əl çəkmirdi.
- Musiqinin sehrli sədaları onu tamamilə ovsunladı.
- Səhnədəki aktyorun ifası tamaşaçıları ovsunlamışdı.
Göründüyü kimi, "ovsunlanmaq" sözü həm əfsanəvi, mövhumatçı bir kontekstdə, həm də metaforik mənada, güclü təsir altında qalmağı ifadə etmək üçün işlədilə bilər.