izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Ödənilmək (f.) "Ödəmək" fellərinin məchul sifətidir. Əsas mənası bir borcun, öhdəliyin, vəzifənin, tələbin, xərclərin və s. yerinə yetirilməsi, tamamlanması, qarşılanması deməkdir. Fəal fellərin əks mənasını ifadə edərək passivi prosesi vurğulayır. Yəni, ödəmək hərəkəti başqasının tərəfindən həyata keçirilir.

Lüğətlərdə sadəcə "borc ödənildi" kimi məhdud nümunələr verilsə də, "ödənilmək" sözünün istifadəsi daha geniş kontekstlərə malikdir. Məsələn, "ehtiyaclar ödənildi" ifadəsində maddi ehtiyacların qarşılanması, "tələblər ödənildi" ifadəsində isə müəyyən şərtlərin və ya gözləntilərin yerinə yetirilməsi nəzərdə tutulur. Həmçinin, "xərclər ödənildi" ifadəsində maliyyə öhdəliklərinin yerinə yetirilməsi, "vəzifələr ödənildi" ifadəsində isə tapşırıqların yerinə yetirilməsi əks olunur.

Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, kökü "ödə-" felidir və türk dillərində geniş yayılmış bir kökdür. "Ödəmək" feli maddi və mənəvi hər iki sahədə öhdəliklərin yerinə yetirilməsini əhatə edir. "Ödənilmək" isə bu hərəkətin passivləşdirilmiş formasıdır. Borc, tələb, ehtiyac kimi müxtəlif kontekstlərdə istifadə edilə bilir və hər bir kontekstdə özünəməxsus məna çalarlarını daşıyır.

Məsələn, "məcəllə hökmüylə xatırlanan borc; yaxşıdır min dəfə ödənilməsə" cümləsində "ödənilmək" sözü qanuni bir öhdəliyin tamamlanmamasının nəticələrinə işarə edir. Bu cümlədə "ödənilmək" həm də bir növ "ödənməmək" mənasını ifadə edir, yəni borcun ödənməməsinin nəticələrinin müsbət qiymətləndirilməsini göstərir.

Beləliklə, "ödənilmək" sözü sadəcə bir borcun ödənilməsindən daha geniş mənalar kəsb edən, müxtəlif kontekstlərdə istifadə oluna bilən və özünəməxsus məna çalarlarına malik bir söz olduğunu qeyd etmək lazımdır.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz