izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Ödəmək sözü Azərbaycan dilində geniş mənada "bir şeyin dəyərini, qiymətini, borcunu vermək, qarşılamaq" mənasını verir. Lüğətlərdə sadəcə "ödənilmək" kimi qısa izahı kifayət etmir. Çünki bu fellin çoxşaxəli mənaları və istifadə halları vardır. "Ödəmək" feli həm maddi, həm də mənəvi mənada işlədilə bilər.

Maddi mənada: "Ödəmək" sözü əsasən pul və ya mal-mülk ilə əlaqədar olan borcların, xərclərin, qarşılaşdırılan tələblərin yerinə yetirilməsini ifadə edir. Məsələn: "Borcunu vaxtında ödəməlidir", "Əmək haqqını ödədilər", "Kreditini ayda bir dəfə ödəyir", "Hesabı nağd ödədim". Bu cümlələrdə "ödəmək" konkret bir maliyyə əməliyyatını ifadə edir.

Mənəvi mənada: "Ödəmək" feli həmçinin mənəvi borcların, əxlaqi öhdəliklərin, vəzifələrin yerinə yetirilməsini də ifadə edə bilər. Məsələn: "Vətənə borcunu canı ilə ödədi", "Əməyinin bəhrəsini tam olaraq görə bilmədi, amma əziyyətini vicdanı ilə ödədi", "Xeyirxahlığı ilə əvvəlki səhvlərini ödəməyə çalışdı". Bu hallarda "ödəmək" fədakarlığı, səyləri, vicdanlılığı, qarşılıqlı hörməti ifadə edir. Bu mənada istifadə edildikdə, "ödəmək" daha çox "qarşılamaq", "əvəz etmək" mənalarını da özündə birləşdirir.

Etimoloji məlumat: "Ödəmək" sözünün etimologiyası türk dillərindən gəlir və kökü qədim türk dillərindəki "ödə-" (qarşılamaq, yerinə yetirmək) felindən törəyir. Bu sözün müxtəlif türk dillərindəki qohumları da oxşar mənalarda işlənir.

Qrammatik qeydlər: "Ödəmək" feli müxtəlif əşalarla, məsələn, "borc", "vergi", "cərimə", "xərc", "qiymət", "əmək haqqı", "qisas" kimi sözlərlə işlənir və bu sözlərlə birlikdə müxtəlif kontekstlərdə istifadə olunaraq fərqli mənalar ifadə edir. Feli keçmiş zaman, gələcək zaman və indiki zamanda işlətmək mümkündür.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz