Ölçüsüz sifəti, əsasən, bir şeyin ölçüsünün müəyyən edilə bilməyəcək qədər böyük, geniş və ya sonsuz olduğunu bildirir. Lüğətlərdəki "ölçüsü olmayan" tərifi, əslində, mənanın daha ən dəqiq ifadəsidir, çünki "böyük" və ya "geniş" nisbi anlayışlardır. Ölçüsüzlük isə ölçmənin mümkün olmaması vəziyyətini ifadə edir. Bu, həm fiziki, həm də mənəvi, metaforik mənada istifadə oluna bilər.
Məsələn, "ölçüsüz səma" ifadəsi səmanın fiziki olaraq ölçülə bilməyəcək genişliyini, sonsuzluğunu bildirir. "Onun ölçüsüz məhəbbəti" isə sevginin şiddətini və sınırlarının olmamasını ifadə edir. Bu halda "ölçüsüz" şiddət, dərinlik, və ya təsir qüvvəsi kimi keyfiyyətləri ifadə edən metaforik bir işlənmədir.
Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, "ölçü" sözünün kökü "ölçmək" felləsindəndir. "Süz" şəkilçisi isə mənfi məna ifadə edir. Beləliklə, "ölçüsüz" sözü etimoloji cəhətdən "ölçülməyən", "ölçmək mümkün olmayan" mənasını verir. Bu, onun əsas mənasını daha da aydınlaşdırır.
Verilən nümunə cümləsində ("Həyat ona nə böyük; Nə ölçüsüz (z.) görünür; Birdən qapıda əziz; Mehriban üz görünür") "ölçüsüz" sözü, həyatın şəxsin üçün başa düşülməz və sonsuz bir böyüklüyü ifadə etmək üçün istifadə olunmuşdur. Burada "ölçüsüzlük" həyatın mürəkkəbliyi, gizli aspektləri və təxmin edilməz təbiəti ilə əlaqələndirilir.
Qısaca desək, "ölçüsüz" sözü həm fiziki, həm də mənəvi böyüklüyü, genişliyi və ya sonsuzluğu ifadə edən bir sifətdir. Onun mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişsə də, əsas məna hər zaman "ölçmənin mümkün olmaması" və ya ölçülə bilməyəcək qədər böyük olmasıdır.