Ölkədaş sözü Azərbaycan dilində bir ölkənin vətəndaşı olan şəxsi ifadə edir. Lüğətlərdə verilən "bir ölkənin vətəndaşı olan adamlardan hər biri" tərifi doğru olsa da, mənanın daha geniş və dəqiq şəkildə izah edilməsi mümkündür. "Ölkədaş" termini sadəcə hüquqi vətəndaşlıq statusunu deyil, daha çox ümumi bir mənsubiyyət hissi, milli və ya mədəni birliyi əks etdirir.
Etimoloji baxımdan, söz "ölkə" və "daş" morfemlərindən təşkil olunmuşdur. "Ölkə" coğrafi ərazi, vətən mənasını verir. "Daş" isə burada "mənsub", "aid olan" mənasında işlənir və bu mənada qohumluq, yaxınlıq əlaqəsini ifadə edən birləşmələrdə (məsələn, qan-daş) də müşahidə olunur. Beləliklə, "ölkədaş" sözü əslində "ölkəyə mənsub olan" kimi təfsir oluna bilər.
Praktik istifadədə "ölkədaş" termini sadəcə vətəndaşlıq statusu ilə məhdudlaşmır. O, həmçinin milli mənsubiyyət hissi, ortaq tarix, mədəniyyət və dəyərlər paylaşan insanlar üçün də işlənir. Məlumatlı bir Azərbaycanlı, dünyanın hər hansı bir yerində yaşasa da, başqa bir Azərbaycanlı üçün "ölkədaş"dır. Bu termin həm də vətəndaşlıqdan kənar bir əlaqəni, qohumluğu, qarşılıqlı dəstəyi və həmrəyliyi ifadə edir.
Cümlə içində işlənmə nümunələri:
- Xaricdə təhsil alan ölkədaşlarımız hər zaman dəstəyimizi hiss edirlər.
- Bu çətin günlərdə ölkədaşlarımız bir-birinə kömək etməlidir.
- Ölkədaşlarımızı qürurlandıran bir hadisə baş verdi.
- Xaricdə yaşayan ölkədaşlarımızın problemləri ilə maraqlanmaq vacibdir.
Yekun olaraq, "ölkədaş" termini sadəcə "bir ölkənin vətəndaşı" olmaqdan daha geniş bir məna daşıyır və milli birlik, mənsubiyyət hissi və qarşılıqlı dəstəyi ifadə edən bir anlayışdır.