izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Örkən (is. m.) Minik heyvanlarının (at, eşşək, dəvə və s.) çulunu sarıyıb bərkitmək üçün başında doğanaq (ya da bəzən metal halqa) olan uzun ip; çatı. Örkənin əsas funksiyası heyvanın yükünü daha etibarlı və rahat şəkildə daşımasına kömək etməkdir. Bu, çulun düzgün yerləşdirilməsini və yükün bərabər paylanmasını təmin edir. Örkən, sadəcə uzun bir ip deyil, xüsusi bir dizayna malikdir ki, bu da yükün təzyiqini düzgün paylamağa və heyvanın kürəyinə zərər verməməyə kömək edir. Onun uzunluğu və materialı heyvanın ölçüsünə və daşıdığı yükün miqdarına uyğun olaraq seçilir.

Örkənin başındakı doğanaq (və ya halqa) ipə möhkəmlik qatır və çulun asılmasını asanlaşdırır. Doğanağın ölçüsü də heyvanın ölçüsündən və istifadə olunan çulun tipindən asılıdır. Örkənin materialı adətən möhkəm, davamlı ipliklərdən (məsələn, kətan, kənar iplik və s.) toxunur. Bəzi hallarda, daha müasir materiallar da istifadə edilə bilər.

Məsələnin maraqlı tərəfi, "Örkən nə qədər uzun olsa, yenə də doğanaqdan keçər" deyiminin məcazi mənasıdır. Bu deyim, hər hansı bir əməlin nəticəsini, nə qədər çətin olsa da, və ya nə qədər uzun müddət davam etsə də, sonunda əvvəlcədən müəyyən edilmiş bir nöqtəyə - doğanağa gətirib çıxaracağını bildirir. Yəni, hadisələrin gedişatı nə qədər qarışıq olursa olsun, nəticə əvvəlcədən müəyyən edilmişdir. Bu deyim həmçinin, bir işin, bir planın, bir proqramın əvvəldən sonu müəyyən edilmiş olduğunu vurğulayır.

Beləliklə, "örkən" sözü yalnız bir əşyanın adı deyil, həm də məcazi mənada istifadə olunan, müəyyən bir məna daşıyan deyimin tərkib hissəsidir. Onun etimologiyası türk dilləri ailəsinə aiddir və köhnə türk sözlərinin törəməsidir. Sözün dəqiq etimoloji köklərinin müəyyən edilməsi üçün əlavə araşdırmalar aparmaq lazımdır.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz