Örtüb-basdırmaq sözü Azərbaycan dilində geniş mənada istifadə olunan bir birləşmədir. Əsasən, nəyinsə üzərini gizlətmək, görünməz etmək, əsl vəziyyətini gizlətmək mənasında işlənir. Lüğətlərdə sadəcə "üstünü örtmək, üstünü malalamaq, gizlətmək" kimi qısa izahlar olsa da, sözün mənası daha çox kontekstdən asılı olaraq dəyişir və daha geniş bir spektr əhatə edir.
Sözün iki hissəsinin – "örtmək" və "basdırmaq" – mənaları bir-birini tamamlayır və gücləndirir. "Örtmək" daha çox səthi bir gizlətməni, görünməz etməni ifadə edərsə, "basdırmaq" isə daha dərin, daha qəsdli bir gizlətməni, yəni bir şeyin tamamilə unudulması və ya ictimaiyyətdən uzaqlaşdırılması üçün edilən hərəkəti bildirir. Bu səbəbdən "örtüb-basdırmaq" sözü, sadəcə gizlətməkdən daha çox, həqiqətin qəsdən gizlədilməsini, pis hadisələrin, səhvlərin və ya cinayətlərin izlərinin silinməsi üçün həyata keçirilən sistemli əməliyyatları ifadə edir.
Misal üçün, "Pis əməllərini örtüb-basdırmaq" ifadəsi sadəcə pis əməllərin gizlədilməsini deyil, həm də bu əməllərin izlərinin məqsədli şəkildə silinməsi, şahidlərin susdurulması, sübutların məhv edilməsi kimi əlavə hərəkətləri də nəzərdə tutur. Başqa bir nümunə olaraq, "Hökumət bu qalmaqalı örtüb-basdırmağa çalışdı" cümləsində, hökumətin hadisənin həqiqətini gizlətmək üçün aktiv tədbirlər gördüyü, məsələnin araşdırılmasının qarşısını aldığı və ya ictimaiyyətin diqqətini yayındırmaq üçün təbliğat həyata keçirdiyi nəzərdə tutulur.
Etimoloji baxımdan, "örtmək" köhnə türk dillərindən gələn bir sözdür və əşyanın üzərini örtmək mənasını verir. "Basdırmaq" isə əşyanı yerə basmaq, torpağa basmaq, gizlətmək mənasında istifadə olunur və yenə də köhnə türk mənşəlidir. Bu iki sözün birləşməsi anlamın güclənməsinə və daha dəqiq ifadə olunmasına səbəb olur.
Nəticə olaraq, "örtüb-basdırmaq" sözü sadə bir gizlətmə hərəkətindən daha çox, qəsdli, planlı və sistemli bir gizlətməni, həqiqətin qəsdən gizlədilməsi üçün edilən hərəkətləri ifadə edir və istifadə olunan kontekstdən asılı olaraq müxtəlif mənalar kəsb edə bilir.