Övliya (ər. ولي - vəli sözünün cəm halındandır) termini, İslam dinində Allah'a yaxınlaşmaq üçün həyatlarını Ona həsr etmiş, ruhani cəhətdən kamil və müqəddəs sayılan şəxsləri ifadə edir. Bu şəxslər, təqva, ibadət, zühd (dünyadan əl çəkmək), səbr və digər faziletlərlə seçilirlər. Onların həyatları, müqəddəs hesab edilir və ümumiyyətlə, Allah'ın lütf və inayətinin təzahürü kimi qəbul olunur. Övliyaların, Allahla xüsusi bir əlaqəyə malik olduqları, onlara qeyri-adi qabiliyyətlər (kərəmat) bəxş olunduğu inanılır. Bu qabiliyyətlər, xəstəliklərin müalicəsi, gələcəyi görmə, dua vasitəsilə arzuların yerinə yetirilməsi kimi təzahür edə bilər.
Lüğətdəki tərif, övliyaların mahiyyətini qısa və ümumi şəkildə vermişdir. Lakin, övliya anlayışının İslam düşüncəsindəki yeri və əhəmiyyəti daha genişdir. Müxtəlif sufi təriqətləri, övliyalar haqqında fərqli görüşlərə sahibdirlər. Bəzi təriqətlərdə, övliyaların müəyyən səviyyədə müqəddəsliyi, Allah'dan gələn xüsusi bir lütf kimi qəbul edilirkən, digər təriqətlərdə, övliya olmaq üçün zəhmət və səyə vurğu edilir. Bu səbəbdən, övliya terminin təfsiri, mədəni və dini kontekstdən asılı olaraq dəyişə bilər.
Cümlə içərisində istifadəsi nümunələri:
- "Bu böyük övliyanın həyatı, gənclər üçün örnək olmalıdır."
- "Onun qəbri, bir çox övliyanın məzarı kimi, ziyarətgah halına gəlmişdir."
- "Sufilər, öz övliyalarını təqva və kamilliyə çatan şəxslər kimi qəbul edirlər."
Qeyd edək ki, "övliya" sözünün ərəbcə kökü olan "vəli" (ولی) "dost", "doğma", "həmyer", "vəkil", "qəyyum" kimi mənalara da malikdir. Ancaq dini kontekstdə, əsasən yuxarıda izah edildiyi kimi, müqəddəs şəxslər mənasında istifadə olunur.