izahlı lüğət 1 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Özününkü sözü Azərbaycan dilində geniş mənada "özünə məxsus olan", "özünə aid olan" mənasını ifadə edir. Bu, əşya, mal-mülk, fikirlər, əlaqələr və s. kimi müxtəlif kontekstlərdə işlənə bilər. Sözün əsasını "öz" əvəzliyi təşkil edir və "-ününkü" şəkilçisi ilə genişləndirilir. Bu şəkilçi sahibliyi, mənsubiyyəti bildirir və əşyanın, fikrin və ya digər varlığın kimə məxsus olduğunu göstərir.

Birinci mənasında, "özününkü" sözü konkret bir əşyanın və ya malın sahibinin özünə məxsusluğunu ifadə edir. Məsələn, "Paltar özününküdür" cümləsində paltarı geyən şəxsin ona sahib olduğu vurğulanır. Bu mənada "özününkü" "mənimki", "səninki", "onunki" kimi şəxs əvəzlikləri ilə əvəz oluna bilər.

İkinci mənası isə daha geniş və məcazi bir məna daşıyır. Bu mənada "özününkü" sözü öz adamlarını, qohumlarını, yaxınlarını, əlaqələrini, fikirlərini, prinsiplərini və s. ifadə edir. Məsələn, "O, həmişə özününkü ilə qalır" cümləsi, şəxsin öz əqidələrinə, yaxınlarına və dəyərlərinə sadiq qalmasını ifadə edir. Bu mənada söz bir qrup və ya birliyə mənsubiyyəti, bağlılığı ifadə edə bilir. "Özününkü" sözü bu mənada "öz adamı", "öz əhli", "öz qəbiləsi", "öz tərəfdarı" kimi ifadələrlə sinonim olaraq işlənə bilər. Belə istifadədə qarşı tərəfin əleyhinə, ya da fərqli qrupdan olanlara qarşı bir mənsubiyyət və bağlılıq ifadə edir.

Dil tarixi baxımından "özününkü" sözü, "öz" əvəzliyinin sahiblik əlaqəsini göstərən "-ününkü" şəkilçisi ilə birləşməsindən əmələ gəlmişdir. Bu, Azərbaycan dilinin zəngin morfoloji quruluşunun bir nümunəsidir və sözün mənasının kontekstə bağlı olaraq dəyişməsini göstərir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz