Panteist sözü qədim yunan sözü olan "pan" (παν) – "hər şey" və "theos" (θεός) – "tanrı" sözlərinin birləşməsindən əmələ gəlmişdir. Beləliklə, etimoloji olaraq "hər şey Tanrıdır" mənasını ifadə edir.
Panteizm, bir fəlsəfi və dini baxışdır ki, burada Tanrı kainatın özü ilə eyni sayılır, kainatın hər bir parçası Tanrının bir təzahürüdür. Panteistlər üçün Tanrı maddədən ayrı deyil, əksinə, kainatın bütün varlığında, hər şeydə, hər yerdə mövcuddur. Bu, Tanrının insan şüuru ilə müəyyən edilə bilən bir şəxsiyyət olmadığı, əksinə, bütün kainatı əhatə edən bir qüvvə, bir prinsip olduğu anlamına gəlir. Onlar üçün dualizm (Tanrı və kainatın ayrı varlıqlar olduğu) yoxdur, hər şey Tanrıdır.
Panteistlər, kainatı Tanrı kimi qəbul etdikləri üçün, təbiətin qorunmasına xüsusi diqqət yetirirlər. Onlar üçün təbiətin məhv edilməsi, Tanrının məhv edilməsi ilə eynidir. Bu baxımdan panteizm, ətraf mühitin qorunması üçün güclü bir motiv təmin edə bilər.
Lüğətlərdə sadəcə "panteizm tərəfdarı" kimi tərif edilən panteist termini daha geniş bir məna daşıyır. Bir panteist sadəcə panteizmi qəbul edən bir şəxs deyil, həm də bu fəlsəfəni həyatının hər sahəsinə tətbiq edən, kainatla harmoniyada yaşamağa çalışan bir insandır. Onların inancları, düşüncə tərzi və həyat tərzləri panteizmin əsas prinsipləri ətrafında formalaşır.
Cümlədə işlənmə nümunələri:
- O, hər şeydə Tanrının varlığını görən bir panteist idi.
- Konfransda panteizm haqqında maraqlı fikirlər səsləndirən bir panteistlə tanış oldum.
- Panteist baxış açısından, ağaclar da, daşlar da, ulduzlar da Tanrının bir hissəsidir.