izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Panteon [yun. pan – hamı və theos – Allah] sözü qədim yunan və Roma mifologiyasında və memarlığında mühüm yer tutur. Etimoloji kökü, yəni sözün mənşəyi, yunan dilinə dayanır və "pan" (πάν) – "bütün", "hər kəs", "hər şey" və "theos" (θεός) – "Allah", "ilah" sözlərinin birləşməsindən əmələ gəlib. Beləliklə, "Panteon" sözünün əsl mənası "bütün tanrıların məkanı" və ya "ümumi ibadətgah" deməkdir.

Tarixi kontekstdə Panteon, bütün yunan və Roma tanrılarının şərəfinə tikilmiş, onlara həsr olunmuş məbəd və ya məbədlər kompleksi kimi təsəvvür olunur. Bu məbədlərdə müxtəlif tanrılara aid heykəllər, qurbangah və müqəddəs əşyalar yerləşdirilirdi. Lakin, yalnız bir məbəd üçün deyil, ümumilikdə bütün tanrılara aid ibadət yerlərinin ümumi adlandırması kimi də istifadə olunurdu.

Müasir dilçilikdə "Panteon" sözü bir sıra mənalarda işlənir. Ən çox yayılmış mənası hələ də tarixi mənasına yaxındır – mədəniyyət tarixində əhəmiyyətli rol oynamış, böyük nailiyyətlər əldə etmiş şəxslərin, sənət əsərlərinin və ya hadisələrin kollektiv adlandırmasıdır. Məsələn, "Azərbaycan ədəbiyyatının panteonu", "dünya musiqisinin panteonu" kimi ifadələr bu mənada işlənir. Burada, "panteon" sözü bir məkan deyil, daha çox şərəf və hörmətə layiq görülmüş, əbədiləşdirilmiş böyük insanları və ya əsərləri təmsil edir.

Qeyd etmək lazımdır ki, Roma Panteonu kimi tanınan məşhur binanın adı da buradan götürülmüşdür. Bu bina, hərçənd bir məbəd olsa da, bütün tanrılara həsr edilmiş bir bina olaraq "Panteon" adını daşıması ilə digərlərindən fərqlənir və sözün özünün memarlıq əsərinin adına çevrilməsinə səbəb olmuşdur.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz