Pantopon (yun. pan – hamı və lat. opium – əfqan xəşxaşı) əczaçılıqda istifadə olunan, tərkibində bir neçə alkaloıd, xüsusilə də morfinin üstünlük təşkil etdiyi bir opioid analjezik preparatdır. Adından da göründüyü kimi, “pan” önəki, preparatın tərkibində xəşxaşın müxtəlif tərkib hissələrini ehtiva etdiyini ifadə edir; yəni tək bir alkaloıd deyil, bir neçəsini birləşdirir. Beləliklə, "hamı" mənasını verən "pan" önəki, preparatın tərkibinin genişliyini və müxtəlifliyinə işarə edir.
Pantopon güclü ağrıkəsən və yuxugətirən təsirə malikdir. Tərkibindəki müxtəlif opioidlər sinerjik təsir göstərərək, ağrıları daha effektiv şəkildə aradan qaldırır və sedativ təsiri artırır. Lakin, yüksək asılılıq yaradıcı olması səbəbindən, tibbdə istifadəsi məhduddur və yalnız ağır hallarda, digər analjeziklərin effektiv olmadığı zaman, həkim nəzarəti altında tətbiq olunur. Pantoponun istifadəsi ilə bağlı ciddi yan təsirlər, o cümlədən nəfəs depressiyası, qusma, qəbizlik və allergik reaksiyalar müşahidə edilə bilər. Bu səbəbdən, istifadəsi yalnız ixtisaslı həkim tərəfindən təyin edilməli və diqqətlə izlənilməlidir.
Müasir əczaçılıqda daha seçici təsirə malik və daha az yan təsirə səbəb olan digər opioid analjeziklərin geniş yayılması ilə əlaqədar olaraq, Pantoponun istifadəsi əhəmiyyətli dərəcədə azalmışdır. Lakin, bəzi hallarda, xüsusilə də xərçəng xəstəlikləri ilə əlaqədar güclü ağrılar zamanı, Pantopon hələ də təsirli bir müalicə vasitəsi kimi istifadə olunmaqdadır.
Cümlədə Pantopon sözünün istifadəsi nümunələri:
- Xəstənin ağrılarını azaltmaq üçün həkim Pantopon təyin etdi.
- Pantopon güclü bir opioid analjezikdir və yüksək dərəcədə asılılıq yaradır.
- Tədqiqatlar göstərir ki, Pantoponun yan təsirləri digər opioidlərə nisbətən daha çoxdur.