Parovoz [rus. паровоз] sözü Azərbaycan dilinə rus dilindən keçmişdir və əsasən dəmir yolu nəqliyyatında istifadə olunan bir texniki termindir. Etimoloji baxımdan "par" (buxar) və "voz" (daşıyan vasitə) sözlərindən əmələ gəlmişdir. Beləliklə, sözün əsl mənası "buxar vasitəsilə daşıyan" deməkdir. Lüğətlərdə sadəcə "buxar mühərrikli lokomotiv" kimi izah olunsa da, parovozun daha geniş bir məna spektrini əhatə etdiyini qeyd etmək vacibdir.
Parovoz, özündə buxar mühərrikinin gücündən istifadə edərək dəmir yolu relsləri üzərində hərəkət edən və qatarları çəkən bir növ lokomotivdir. "Lokomotiv" termini ümumi olaraq dəmir yolu qatarlarını çəkən hər hansı bir hərəkətverici vasitəni ifadə etsə də, "parovoz" termini spesifik olaraq buxar mühərrikindən istifadə edən lokomotivləri qeyd edir. Müasir dövrümüzdə elektrik və dizel lokomotivləri parovozların yerini tutmuş olsa da, parovozlar tarixi və texniki əhəmiyyətlərinə görə hələ də ədəbiyyatda, tarixi mənbələrdə və texniki terminologiyanın bir hissəsi olaraq qalır.
Cümlədə işlənmə nümunələri:
- Köhnə parovoz deposu indi muzey kimi fəaliyyət göstərir.
- Parovozun tüstüsü uzaqlara yayılırdı.
- Uşaqlıq xatirələrində parovozun səsi və qoxusu əks olunmuşdu.
- Tarixi parovozlar Bakı-Tbilisi dəmir yolu xəttində sərgiləndi.
- Qədim parovozların texniki xüsusiyyətləri haqqında kitab oxudu.
Göründüyü kimi, "parovoz" sözü sadəcə bir texniki termin deyil, eyni zamanda tarixi, nostalji və hətta poetik çağrışımlar daşıya bilir. Onun işlənmə konteksti sözün mənasını daha da dəqiqləşdirir.