Peyğəmbər (fars. پیامبر - peyğambar): Ərəb dilindən fars dilinə, oradan isə Azərbaycan dilinə daxil olmuş bir sözdür. Əslində "xəbər verən" mənasını daşıyan "pəyğəm" ( پیام) felindən törəmədir. "Pəyğəm" sözü isə "xəbər çatdırmaq", "xəbər vermək", "elatmaq" mənalarına malikdir. Beləliklə, "peyğəmbər" sözü əsasən Allahın və ya ali bir qüvvənin mesajlarını insanlara çatdıran şəxs deməkdir.
Müxtəlif dini etiqadlarda peyğəmbərlər müqəddəs hesab edilir və onların sözlərinə, həyat tərzlərinə və əməllərinə böyük əhəmiyyət verilir. Onlar Allahın və ya ilahi qüvvənin iradəsini ifadə edir, insanlara dini qanunları, əxlaqi prinsipləri və həyat yolu göstərirlər. Peyğəmbərlər yalnız ilahi kəlamları çatdırmaqla yanaşı, öz həyatları ilə də insanlara nümunə olurlar. Onların həyatı və təlimləri müxtəlif dini mətnlərdə, ədəbiyyatda və incəsənətdə əks olunur.
Terminoloji baxımdan, "peyğəmbər" sözü bəzən "nəbi" və "rəsul" sözləri ilə sinonim kimi işlənsə də, incə fərqlər mövcuddur. "Nəbi" (نبی) sözü daha çox Allahın ilhamını alan, gələcəkdən xəbər verən və ya ilahi əmrləri insanlara çatdıran şəxs kimi başa düşülür. "Rəsul" (رسول) isə Allah tərəfindən xüsusi bir missiya ilə göndərilmiş, müəyyən bir əmr və ya təlimlə insanlara yönələn bir peyğəmbər deməkdir. Belə ki, bütün rəsullar peyğəmbərdir, amma bütün peyğəmbərlər rəsul deyildir.
Cümlədə işlənmə nümunələri:
- İslam dinində Məhəmməd peyğəmbər son peyğəmbər hesab edilir.
- Müxtəlif peyğəmbərlərin həyatları dini ədəbiyyatda geniş yer tutur.
- Peyğəmbər əxlaqı hər bir insan üçün örnək olmalıdır.
- Bu peyğəmbərin gələcəkdən verdiyi xəbərlər həqiqətə çevrildi.
- Hər bir dini sistem öz peyğəmbərini müqəddəs sayır.