Pəhriz (fars. پرهیز) sözü Azərbaycan dilində əsasən "müəyyən qida rejiminə, xüsusi qidalanma qaydalarına riayət etmə" mənasında işlənir. Lüğətlərdə verilən "müəyyən yemək rejimi" tərifi qısadır və sözün mənasının bütün çalarlarını əhatə etmir. Pəhriz həm müalicəvi, həm də profilaktik məqsədlərlə tətbiq oluna bilər. Müalicəvi pəhriz xəstəliyin müalicəsində, sağalmada köməkçi vasitə kimi, həkim tərəfindən təyin olunur və müəyyən qida məhsullarının istifadəsini məhdudlaşdırır və ya tamamilə qadağan edir. Profilaktik pəhriz isə xəstəliklərin qarşısının alınması, sağlamlığın qorunması üçün tətbiq edilir və balanslı qidalanmaya əsaslanır. Bəzi hallarda pəhriz müəyyən bir qida növünün (məsələn, şəkər, yağ) miqdarının azaldılması ilə bağlı ola bilər, digər hallarda isə müəyyən qida qrupunun (məsələn, ət məhsulları, süd məhsulları) tamamilə istifadədən çıxarılması ilə.
Şəhriyarın misalında pəhriz sözü daha çox "özünü məhrum etmə", "imtina etmə" mənalarını əks etdirir. Şair şərab içməkdən imtina etmənin mənasız olduğunu, çünki içindəki "atəş"in (ehtimal ki, həvəs, ehtiras) onu buna məcbur etdiyini ifadə edir. Beləliklə, burada pəhriz daha geniş mənada, istəklərdən, həvəslərdən imtina etmə kimi anlaşılmalıdır. Bu, sözün əsl mənasında qida ilə bağlı deyil, daha çox özünə nəzarət, özünü məhdudlaşdırma ilə bağlıdır. Bu nüans da pəhriz sözünün məna dairəsinin genişliyini göstərir.
Yekun olaraq, pəhriz sözü yalnız qida rejimini deyil, həm də daha geniş mənada, hər hansı bir şeydən imtina etmə, özünü məhdudlaşdırma mənasında da işlənə bilər. Sözün kontekstə bağlı olaraq müxtəlif mənalarda işlənməsi onun semantik zənginliyini və Azərbaycan dilində geniş istifadə imkanlarını nümayiş etdirir. Fars dilindən gələn bu söz Azərbaycan dilinin leksikasının ayrılmaz tərkib hissəsinə çevrilmiş və dilin zənginliyinin təzahürüdür.