Profilaktik (sıfat) [yun. προφυλακτικός (profylaktikós) - qabaqcadan qorumaq]
Profilaktik, əsas etibarilə qabaqlayıcı xarakter daşıyan, xəstəliklərin, qəzaların, dağıntıların və digər mənfi hadisələrin qarşısını almaq məqsədi ilə həyata keçirilən tədbirlərə aid olan, həmçinin bu tədbirlərlə əlaqəli olan deməkdir. Kökü qədim yunan dilinə gedib çıxan söz, "pro-" (qabaqda, əvvəlcə) və "phylax" (qoruyucusu, keşikçi) hissələrindən təşkil olunub. Beləliklə, sözün əsl mənası "qabaqcadan qorumaqla bağlı olan" deməkdir.
Profilaktik tədbirlər, mümkün risklərin qiymətləndirilməsi və onların aradan qaldırılması üçün qabaqlayıcı addımların atılmasını əhatə edir. Bu tədbirlər, potensial problemlərin baş verməzdən əvvəl aşkarlanması və qarşısının alınması üçün nəzərdə tutulur. Mənfi hadisələrin qarşısının alınmasına yönələn hər hansı bir fəaliyyət profilaktik sayıla bilər.
İstifadə nümunələri:
• Profilaktik tədbir: Xəstəliyin yayılmasının qarşısını almaq üçün həyata keçirilən peyvənd kampaniyası bir profilaktik tədbirdir.
• Profilaktik müayinə: Sağlamlığın qorunması üçün həkimə müntəzəm olaraq müraciət etmək profilaktik müayinə sayılır.
• Profilaktik təmir: Maşınların müntəzəm texniki baxışı və təmiri profilaktik təmir adlanır və qəzaların qarşısını almağa kömək edir.
• Profilaktik təlimat: İş yerində işçilərin təhlükəsizlik qaydaları ilə tanış olması üçün keçirilən təlimat profilaktik təlimatdır.
Profilaktik anlayışı tibb, texnika, təhlükəsizlik və digər sahələrdə geniş istifadə olunur və hər sahədə özünəməxsus spesifik məna çalarları əldə edə bilir. Ancaq ümumi mənada hər zaman qabaqlayıcı və qoruyucu xarakter daşıyır.