izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Pərən-pərən sözü Azərbaycan dilində, əsasən "pərən-pərən düşmək (olmaq)" ifadəsi ilə işlənir. Bu ifadə əşyaların, insanların və ya başqa nəsələrin bir-birindən qopub, ayrı-ayrı yerlərə dağılmaqlarını, birliyin pozulmasını, bütövlüyün itirilməsini bildirir. Yəni, əvvəl bir yerdə olan, bir-birinə bağlı olan şeylər sonradan nizamsız, qarışıq və nəzarətsiz şəkildə ayrı düşürlər. Bu prosesdə sıralı, nizamlı bir dağılma deyil, daha çox təsadüfi, qeyri-iradi bir parçalanma nəzərdə tutulur.

Etimoloji cəhətdən "pərən" sözü fars mənşəli olub, "toz", "qum", "xırda hissəciklər" kimi mənaları əks etdirir. "Pərən-pərən" isə bu mənanın təkrarı ilə əmələ gəlmiş bir təkrar söz birləşməsidir və dağılmanın, parçalanmanın daha qabarıq şəkildə ifadə edilməsinə xidmət edir. Sözün mənası, toz kimi dağılma, qum kimi səpələnərək ayrı düşmə, xırda hissəciklərə parçalanma ilə əlaqələndirilir.

Misallar:

"Qorxu içində camaat pərən-pərən düşdü." (Bu cümlədə, qorxu səbəbindən insanların nizamsız, qarışıq şəkildə qaçıb dağılmaqları təsvir olunur.)

"Kitabın səhifələri pərən-pərən olmuşdu." (Burada kitabın səhifələrinin bir-birindən ayrılıb, dağılmış olması ifadə olunur.)

"Uşaqlar oyuncaqlarını pərən-pərən saldılar." (Bu cümlədə uşaqların oyuncaqları nizamlı bir şəkildə deyil, qarışıq şəkildə səpələmələri nəzərdə tutulur.)

Göründüyü kimi, "pərən-pərən düşmək" ifadəsi həm konkret, həm də məcazi mənada işlənə bilər. Konkret mənada fiziki əşyaların dağılmasını, məcazi mənada isə insan qruplarının, fikirlərin, təşkilatların və s. dağılmağı, parçalanmağı bildirir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz