izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Pərtöv (fars. پرتو) sözü Azərbaycan dilində klassik ədəbiyyatda geniş istifadə olunan bir termindir. İzahlı lüğətlərdə əsasən "işıq, nur, ziya, şüa, parlaqlıq" kimi tərcümə olunsa da, bu tərcümə onun semantik zənginliyini tam əks etdirmir. Pərtöv sadəcə fiziki işıq mənasından kənara çıxaraq, metaforik mənalarda da işlənir. Daha dəqiq desək, pərtöv "parıltı", "şüalanma", "yayılma" kimi mənaları da özündə ehtiva edir və bu mənaların nəzərə alınması onun ədəbi kontekstindəki rolunu daha yaxşı anlamağa kömək edir.

Fars dilindən gələn "pərtöv" sözü "pər" (qanad) və "tov" (yayılma, səpələnmə) morfemlərindən əmələ gəlmiş ola bilər. Bu əmələgəlmə hipotezi pərtövün "yayılan işıq", "qanad kimi yayılan nur" kimi təsəvvür olunmasına əsaslanır. Bu mənada pərtöv, işığın sadəcə olaraq varlığını deyil, həm də onun ətrafa yayılma, şüalanma qabiliyyətini ifadə edir.

Ədəbiyyatda pərtöv sözü müxtəlif kontekstlərdə işlənir. Məsələn, Füzuli misalında ("Xurşid rüxündən aldı pərtöv") Günəşin işığının yayılmasını və obyektə düşməsini ifadə edir. Lakin pərtöv, bədii əsərlərdə insanın gözəllik, əzəmət, qüdrət və s. kimi keyfiyyətlərinin ifadəsi kimi də işlədilə bilər. "Gözlərinin pərtövu bütün otağı bürüdü" cümləsində pərtöv, gözəl və cəlbedici bir baxışın təsirini ifadə edir. Beləliklə, pərtöv, həm fiziki, həm də metaforik işıq mənasında geniş istifadə olunan, zəngin semantik potensiala malik bir sözdür.

Qısacası, pərtöv sözünün tərcüməsi sadəcə "işıq" deyil, daha geniş bir məna spektrini əhatə edir: fiziki işıq, nur, ziya, şüa, parlaqlıq, parıltı, şüalanma, yayılma, gözəllik, əzəmət, qüdrət və s. Onun mənası hər kontekstdə bədii və ya ədəbi ifadə vasitələri ilə daha da dəqiqləşdirilir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz