Pıçıltı sözü Azərbaycan dilində səssiz, zəif, ancaq qulaq asan birinin eşidə biləcəyi səviyyədə, yəni səs tellərinin tam iştirakı olmadan və ya onların zəif iştirakı ilə edilən danışıq deməkdir. Lüğətlərdə tez-tez "səssizcə danışıq" kimi tərif olunsa da, bu tərif pıçıltının mahiyyətini tam əhatə etmir. Çünki pıçıltı, sadəcə səssiz danışıq deyil, həm də səsin xüsusi keyfiyyəti ilə seçilir.
Pıçıltı, normal danışıqdan fərqli olaraq, səs tellərinin tam titrəməsi əvəzinə, onların zəif titrəməsi və ya hətta tamamilə titrəməməsi ilə xarakterizə olunur. Səs əsasən ağız boşluğunda formalaşır və hava axınının ağızdan çıxışı zamanı yaradılan yüngül sürtünmə hesabına yaranır. Bu səbəbdən pıçıltı səsi, normal danışıq səsindən daha zəif, daha yumşaq və daha aşağı tonlu olur. Məhz bu səbəbdən də məxfi, gizli danışıqlar üçün tez-tez istifadə olunur.
Pıçıltının etimologiyasına nəzər salsaq, türk dillərindən gəldiyini görərik. "Pıçılda-" felinin kökü, ehtimal ki, səsin zəifliyi ilə bağlı bir səs təqlidi ifadəsindən törəyib. Sözün kökünə dair müxtəlif fərziyyələr mövcuddur, ancaq mənası ilə bağlı əsas konsepsiya - zəif, səssiz danışıq - dəyişməz qalır.
Cümlədə istifadəsi nümunələri:
- O, pıçıltı ilə qorxulu xəbəri mənə dedi.
- Uşaqlar pıçıltı ilə sirrini bölüşürdülər.
- Səhnənin arxasından aktyorların pıçıltısı eşidilirdi.
- Yağışın pıçıltısı onun yuxusunu pozdu (burada pıçıltı metaforik mənada işlənib).
Göstərilən nümunələrdə pıçıltı sözünün həm konkret (səssiz danışıq), həm də metaforik (zəif, yumşaq səs) mənalarda işlədilməsini görürük. Metaforik mənada pıçıltı, zəif, çətin duyulan səsləri (məsələn, yağışın, küləyin səsi) təsvir etmək üçün də istifadə olunur. Bu da sözün məna çalarlarının genişliyini göstərir.