Pırpızlanmaq felinin Azərbaycan dilindəki mənası "vızıldamaq", "dəstə-dəstə, qarışıq bir şəkildə hərəkət etmək" kimi izah edilə bilər. Lüğətlərdə sadəcə "vız durmaq" kimi qeyd olunsa da, bu, sözün tam mənasını əks etdirmir. Pırpızlanmaq, əsasən tüklərin, saçların, ya da kiçik, yüngül cisimlərin qarışıq, nizamsız, küləkdə dalğalanan bir şəkildə hərəkət etməsini ifadə edir. Bu hərəkət vızıldamaqla müşayiət oluna bilər, lakin bu, pırpızlanmanın əsas mahiyyətini tam əhatə etmir.
Sözün etimologiyası aydın deyil, lakin "pırpız" sözünün kökü ilə əlaqəli ola bilər. "Pırpız" sözü özü də qarışıq, nizamsız, yığcam olmayan bir kütləni təsvir etmək üçün işlənir. Beləliklə, "pırpızlanmaq" feli bu nizamsızlığı, qarışıqlığı və hərəkəti bildirir. Misal üçün, "pırpızlanmış saçlar" ifadəsi, sadəcə vızıldayan deyil, dağınıq, qarışıq, nəzarətsiz bir şəkildə hərəkət edən saçları ifadə edir.
Pırpızlanmaq sözünün cümlədə istifadəsi müxtəlif ola bilər. Misal üçün:
- Qocanın seyrək saçları küləkdə pırpızlanırdı.
- Qarışmış iplər əlində pırpızlanırdı.
- Qorxudan ürəyi pırpızlanırdı. (burada obrazlı mənada istifadə olunur, ürəyin sürətli, nizamsız döyünməsini ifadə edir)
- Çəmənlikdəki otlar yüngül küləkdə pırpızlanaraq rəqs edirdi.
Göründüyü kimi, "pırpızlanmaq" sözü fərqli kontekstlərdə fərqli mənalar daşıya bilir. Lakin əsas mənası hər zaman qarışıq, nizamsız və dinamik bir hərəkəti ifadə edir. Sözün tam mənasını anlamaq üçün cümlədəki istifadə şərtini nəzərə almaq lazımdır.