izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Piqment [lat. pigmentum – rəng] Biologiya elmində piqment, orqanizmlərdə, o cümlədən bitkilərdə, heyvanlarda və hətta bəzi bakteriyalarda, toxumalara və ya orqanlara xarakterik rəng verən üzvi birləşmələrdir. Bu birləşmələr, işığın müəyyən dalğa uzunluqlarını udmaq və ya əks etdirmək qabiliyyətinə malikdirlər. Piqmentlərin rəngi, udulan və əks olunan işığın dalğa uzunluğundan asılıdır. Məsələn, yaşıl bitkilərdəki xlorofil, qırmızı və mavi işığı udur, yaşıl işığı isə əks etdirir, buna görə də bitkilər yaşıl görünür.

Piqmentlər müxtəlif bioloji funksiyalar yerinə yetirirlər. Ən əhəmiyyətli funksiyalarından biri fotosintezdə iştirakdır. Xlorofil kimi piqmentlər, günəş enerjisini udaraq fotosintez prosesini həyata keçirməyə imkan verir. Digər piqmentlər isə, heyvanlarda dərinin və tüklərin rənglənməsində, qoruyucu funksiyada (məsələn, ultrabənövşəyi şüaların zərərli təsirindən qorunma) və ya kamuflyajda rol oynayırlar. Bəzi piqmentlər, məsələn, melanin, hüceyrələri zərərli radiasiyadan qoruyur.

Piqmentlərin kimyəvi quruluşu çox müxtəlifdir. Onlar porfirin, karotinoid, flavonoid və s. kimi müxtəlif kimyəvi qruplara aid ola bilərlər. Piqmentlərin yayılması təbiətdə genişdir. Onları bitkilərin yarpaqlarında, çiçəklərində, meyvələrində, heyvanların dərisində, tüklərində, lələklərində, hətta bəzi bakteriya və göbələklərdə müşahidə etmək olar. Hər piqmentin özünəməxsus udma spektrinə və bioloji funksiyasına malikdir.

Piqment anlayışı yalnız biologiya ilə məhdudlaşmır. Rəssamlıqda, boya və lak istehsalında da piqment anlayışı istifadə olunur. Bu halda piqmentlər, müxtəlif rənglər əldə etmək üçün istifadə olunan rəngləyici maddələrdir. Lakin bu mənada istifadə olunan piqmentlər, bioloji piqmentlərdən fərqli kimyəvi quruluşa malik ola bilərlər.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz