izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Pirlik sözü Azərbaycan dilində qocalıq, ağsaqqallıq və ixtiyarlıq mənalarını ifadə edir. Lakin bu, sadəcə bioloji qocalıq deyil, həm də müəyyən bir həyat təcrübəsi, mənəvi kamillik və hörmətə layiq olmaq mənasını özündə ehtiva edir. Sözün kökündə duran "pir" sözü, əsasən dindar, müdrik, yaşlı və hörmətli şəxslər üçün işlədilən bir termindir. Beləliklə, "pirlik" həm fiziki qocalığı, həm də mənəvi yetkinliyi, təcrübəni və cəmiyyətdəki mövqeyi əks etdirir. Bu mənada "pirlik" yalnız yaş ilə deyil, həm də qazandığı bilik, hikmət və hörmətlə əlaqələndirilir.

Lüğətlərdə qeyd olunan "nuraniyyət" və "piraniliy" ifadələri də "pirlik" sözünün mənasını tamamlayır. "Nuranilik", içdən nur saçan, ruhani cəhətdən saf və pak olan, Allah sevgisi ilə dolan insanlara aid edilir. "Piranilik" isə pirin xüsusiyyətlərinə, yəni müdrikliyə, təcrübəyə, Allah yolunda yaşamağa, əxlaqi kamilliyə malik olmağa işarə edir. Beləliklə, "pirlik" sadəcə yaşlı olmaq deyil, həm də mənəvi kamilliyə çatmış, hörmətə layiq bir insan olmaq mənasını verir.

Verilən misalda ("Pirlik etmişdi məni sərsəri; Qalmamışdı zövqü səfa əsəri…") "pirlik" sözü, şairin qocalıqdan doğan acizliyini, həyatın zövq və səfasından məhrum qalmasını ifadə etmək üçün işlənir. Bu cümlədə "pirlik" əsasən fiziki qocalıq, gücsüzlük mənasında işlənir, lakin arxa planda həyat təcrübəsindən doğan bir hüzün də hiss olunur.

Digər nümunələrə baxaq: "Babamın pirliyi onun hikməti və təcrübəsi ilə birlikdə idi." bu cümlədə pirlik, yaşlılığın yanında müdriklik və təcrübəni vurğulayır. "O, pirliyinə baxmayaraq, hələ də enerjili və fəal idi." bu cümlədə isə pirlik yalnız fiziki qocalığı bildirir, lakin qocalığın mənfi təsirlərindən azad olmağı vurğulayır. Beləliklə, "pirlik" sözünün mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişir, lakin əsasən yaşlılıq, müdriklik və hörməti əks etdirir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz